مكاشفه ، احتراز بايد كرد كه موجب وقاحت شود.(54)
بـنـابـرايـن اگـر مـى خواهيم كودك و نوجوان داراى شخصيت الهى وسالم باشد تا در سايه آن بـتـوانـد بـه اعـمـال نيك و صالحى همچون نماز آراسته گردد، ضرورى است با احترام و ادب ، شخصيت او را پاس داشته و در شخصيت سازى و عزّت نفس مددكارش باشيم .
كـودك و نـوجـوانـى كه مورد احترام است ، برطبق فطرت خداجويى ، احساسات و عقلش با تكيه برهدايت وحى و ارزش هاى توحيدى ، استحكامى در شخصيتش ايجاد مى شود كه ضامن سعادت و كمال او مى گردد.
اگـر عـقـيـده و فـرهـنـگ نـماز با عواطف و احساسات او پيوند يابد، موجب دوام آن عقيده در وجودش خواهد گرديد و باعث ارتباط اساسى و بنيادين خواهد شد كه دوستى و عشق به نماز را تقويت و ماندگار مى كند. آيا در اين صورت نماز ستون دين ، پرچم عزّت ، كشتى نجات و چراغ هدايت او نخواهد شد؟
هـر مـوجـود زنـده ، داراى اسـتـعدادهاى بالقوه اى است كه در موقعيت هاى مساعد و مطلوب ، آن ها را بـروز مـى دهـد. بـدون فـراهـم آمـدن چـنـيـن وضـع مـطـلوبـى ، هـيـچ گـاه هـدف نـهـايـى كـه كمال هر موجود زنده است تحقق نخواهد يافت . بلكه از هدف دور مى شويم . مثلاً اگر گياهى در وضـعـيـت آب و هـوايـى نـامـنـاسـب قـرار گـيرد، نه تنها رشد نمى كند بلكه از بين هم مى رود، حـال اگـر انـسـان در وضـع مـسـاعـد و سـالمـى قـرار نـگـيـرد، نـه تـنـهـا بـه كـمـال انـسـانـى و الهـى كـه هـدف خـلقـت اسـت دسـت نـمـى يـابـد بـلكـه از راه مـسـتـقـيـم ايمان و عمل صالح خارج شده و از حيوان هم پست تر و خطرناك تر مى شود.
در تـعـريف محيط گفته اند: محيط عبارت است از تمام عواملى كه در وجود انسان اثر مى گذارد و آدمى دائماً با آنها در تماس است به نحوى كه وجود انسان را احاطه كرده اند.(55)
هر محيطى كه انسان در آن رشد مى يابد خواه ناخواه در جسم و روان او اثر مى گذارد، اثرى كه مى تواند در شخصيت و عملكرد افراد به صورت مثبت يا منفى آشكار گردد.
همه چيزهايى كه فرد در محيط طبيعى و زيستى ، جامعه ، خانواده ، مدرسه و مانند آن با آن مواجه هست را مى توان محيطى دانست كه از آن تاءثير مى پذيرد و تاءثير مى گذارد.
مـحـيـط خـانـواده ، اولين ، مهم ترين و مؤ ثرترين جايگاه پرورش كودك است كه اگر از سلامت روانـى و طـهـارت مـعـنـوى بـهـره مـنـد بـاشـد بـه يـقـيـن در شكل گيرى شخصيت كودك نقش كليدى و تاءثير دائمى خواهد داشت .
نـوع رفتار و عملكرد والدين چه در ارتباط با كودك و نوجوان و چه در ارتباط با ديگران ، در انجام كار، اعتقاد و باور، اخلاق و رفتار كودك و نوجوان و شخصيت آينده اش اثر مى گذارد. به هـمـيـن دليـل بايد شرايط مناسب رشد مادى و معنوى آنان را فراهم كرد تا در فضاى سالم رشد يابند و به كمال معنوى برسند.
( اسـكـيـنـر) رفـتـار شـنـاس و صـاحـب نـظـريـه تـغـيـيـر رفـتـار، عـلت رفـتـار را در درجـه اول محيط مى داند: براى ايجاد، اصلاح و تغيير رفتار بايد شرايط مناسب محيطى رافراهم ساخت .(56)
بـراى ايـجـاد شـرايط مناسب عبادت و خودسازى چه بايد كرد؟ آياخودسازى معنوى خود به خود انـجام مى