انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه

حسن حسن زاده آملی

نسخه متنی -صفحه : 247/ 239
نمايش فراداده

سخنى با ابن ابى الحديد

آن كه ابن ابى الحديد در بيان كلام امام ([ فانزلوهم بأحسن منازل القرآن ]) گفته است([ انه أمر المكلفين بأن يجروا العتره فى اجلالها و اعظامها و الانقياد لها و الطاعه لاوامرها مجرى القرآن]) ما در اين بيانش انكار نداريم كه بايد عترت را در اجلال و اعظام و انقياد و طاعت اوامرشان به أحسن منازل قرآن جارى نمود ولى كلام امام درباره عترت فوق اين بيان است زيرا جمله([ فأنزلوهم بأحسن منازل القرآن]) محفوف به جملى است كه دلالت دارند بر اين كه عترت عين أحسن منازل قرآنند و فاى آن فاى فصيحه است و سياق عبارت اين است كه عترت را صاحب و واجد اين منازل بدانيد و بشناسيد چنانكه در خطبه يكصد و پنجاه و دوم نهج البلاغه فرمود : ([ فيهم كرائم القرآن و هم كنوز الرحمن ]) اين كرائم قرآن همان احسن منازل قرآن است كه در آنان است .

امام ([ فانزلوهم بأحسن منازل قرآن ]) را بر ([ كيف تعمهون و بينكم عتره نبيكم و هم ازمه الحق و اعلام الدين و السنه الصدق ]) متفرع فرمود يعنى چون عترت پيغمبر شما در ميان شما ازمه حق و اعلام دين و السنه صدق اند آنان را در بهترين منازل قرآن بدانيد و بنشانيد . اين همان است كه اهل تحقيق فرموده اند انسان كامل قرآن ناطق است يعنى صورت كتبيه قرآن صورت كتبيه انسان كامل است و صورت عينيه آن صورت عينيه انسان كامل است . و چون قرآن در صور و منازلش معصوم از هرگونه خطا است كسانى كه احسن منازل قرآنند نيز معصوم اند اين كلام نه فقط مشعر به عصمت عترت است بلكه مبين آن است و باب سى و پنجم كتاب حجت كافى در پيرامون اين عنوان است([ : باب انه لم يجمع القرآن كله الا الائمه عليهم السلام و انهم يعلمون علمه كله]) علاوه اينكه حقائق و معارف صادره از عترت نبى عليهمالسلام اصدق شاهدند كه عترت پيغمبر مبين