نتوان برد بلكه محجوبين يك چيز پندارند و حجاب همين مظاهر متكثره اند كه حجاب ذاتند . به مثل اگر كسى در كنار نهر آب سريع السير بايستد صورت خود را در هر مقدار زمان ممتد ثابت مى بيند با اينكه لحظه به لحظه عكس او در آب از انعكاس نور بصر در آب حاصل مى گردد و مى دانيم با اين كه آب تند رودخانه هيچ قرار ندارد و حال اين كه آب صورت قار مى نمايد همچنين صانع چابك دست چيره دست به اسم مصور آن فان كه كل يوم هو فى شأن است چنان در موجودات از طبايع و قوى و املاك و عقول تجدد امثال و ايجاد امثال مى نمايد كه گمان مى رود همان يك صورت پيشينه و ديرينه است .
حركت جوهرى فقط در عالم طبايع مادى جارى است . راقم را وجيزه اى در تجدد امثال و فرق آن با حركت جوهرى است . علاوه اين كه رساله اى مستقل در حركت جوهرى نوشته است كه بطور مستوفى در مسائل و مطالب آن تحقيق و تقرير كرده است .