تحقق اهداف توسعه، علاوه بر دعا و ياري جستن از خداوند، به كوشش وتلاش پيوسته‌ي همه‌ي افراد جامعه نياز دارد. كلام و رفتار معصومان:نشان‌دهنده‌ي لزوم تلاش در كنار دعاست. حضرت علي(ع) دراين‌باره‌مي‌فرمايد:
العلم يرشدك و العمل يبلغ بك الغايه.
علم راهنمايي‌ات مي‌كند و عمل تو را به هدف مي‌رساند.
آن‌حضرت در جاي ديگر مي‌فرمايد:
رسيدن به نيازهاي بلند مرتبه وآسايش پيوسته، امكان‌پذير است.
تأكيد ائمه بر اهميت كشاورزي وتجارت و صنعت و سفارش ياران خود به پرداختن به اين كارها، ضمن نشان‌دادن نقش تلاش در رسيدن به توسعه، به برخي از راهكارهاي آن نيز اشاره‌مي‌كند. امام صادق (ع) كشاورزان را گنجينه‌هاي مردم مي‌شمارد و يادآوري‌مي‌كند كه اين گروه در روز قيامت از بهترين جايگاه برخوردارند. حضرت‌علي(ع) در فرماني به مالك اشتر درباره‌ي اين گروه، به‌ويژه هنگام‌خشك‌سالي و روبه‌رو شدن با آفات كشاورزي، سفارش فراوان مي‌كند وآن‌ها را وسيله‌ي آباداني شهرها مي‌شمارد. در همين نامه، ضمن سفارش‌مالك به رعايت حقوق بازرگانان و صنعت‌گران، سودجويي برخي از آنان رايادآوري كرده، به وي هشدار مي‌دهد.در برخي از روايات نيز بر اهميت‌ماهي‌گيري و استفاده از مواهب دريا تأكيد شده است.
در اسلام رعايت حقوق افراد جامعه از اهميت والايي برخوردار است.به‌همين جهت، آثاري با عنوان رساله‌ي حقوق تدوين شده است. ائمه(ع) نيز به‌اين مسأله توجّه خاص داشتند؛ رساله‌ي حقوق امام سجّاد(ع) دراين‌باره بسيارمشهور است. رعايت حقوق ديگران آثار اقتصادي نيز درپي دارد.
پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايد:
هر كس برادر مسلمانش را از مقداري از حقش‌بازدارد، از بركت روزي محروم مي‌شود.يكي از حقوق ، حق فرمانروا برمردمان و حق مردم بر فرمانروا است.
علي(ع) اين حق را از بزرگ‌ترين‌حقوقي كه خداوند واجب فرموده، مي‌داند و مي‌فرمايد:
چون مردم حق فرمانروا را رعايت كنند و فرمانروا حق مردم را به‌جاي آرد،حق ميان آنان گرامي مي‌شود، راه‌هاي دين پديدار مي‌گردد، نشانه‌هاي‌عدالت پايداري مي‌يابد و سنّت چنان‌كه بايد اجرا شده، كار زمانه آراسته‌مي‌گردد.
چنان‌كه گذشت، شيوع گناه يكي از عوامل بروز فقر در جامعه است. دربحث درمان فقر نيز به از بين بردن زمينه‌هاي گناه اشاره كرديم. استغفار،گناهان انجام شده را نابود مي‌كند و بدين طريق، فقر را از جامعه دور مي‌سازد.
و يا قوم استغفروا ربّكم ثم توبوا اليه يرسل السماء عليكم مدراراً ويزدكم قوّه الي قوّتكم.
در اين آيه، خداوند متعال استغفار از گناهان و توبه را سبب نزول باران‌رحمت حق و توانايي و نيرومندي جامعه مي‌داند. بي‌ترديد وقتي طلب‌آمرزش جمعي باشد، نتيجه‌ي آن نصيب همگان مي‌شود؛ چنان‌كه‌معصومان نيز بر اين مطلب تأكيد ورزيده‌اند.