آنجا كه پيغمبر يا امام و يا هر مقام ولايت صالحه كه در مورد خاصى بدان امر كند چنانكه در مورد آيه
نجوى : (اذا ناجيتم الرسول فقدّموا بين يدى نجواكم صدقة)(مجادلة:12) ، در تاريخ آمده كه پيغمبر اسلام
گاه جهت تعلق هزينه هايى ويژه همچون اعزام سپاهى به جايى و يا اعزام گروهى مبلّغ به منطقه اى،
مسلمانان را به پرداخت صدقه جهت تامين هزينه مورد لزوم امر ميفرمود.
آنچه بر هاشمى حرام مى باشد - به فتواى اكثر فقهاء - همان صدقه واجب بالاصاله مى باشد.
(خذ من اموالهم صدقة تطهّرهم و تزكّيهم بها و صلّ عليهم انّ صلوتك سكن لهم والله سميع عليم) ; اى
پيامبر بخشى از اموالشان را به عنوان صدقه بستان تا از اين راه نفوس آنان را پاك و پاكيزه سازى، و
آنها را بدعاى خير ياد كن كه دعاى تو موجب آرامش آنها شود و خداوند شنوايى آگاه است . (توبه:103)
(الم يعلموا انّ الله هو يقبل التوبة عن عباده و ياخذ الصدقات...); مگر ندانسته اند كه خداوند خود توبه
بندگان را قبول مى كند و صدقات را خود ، از آنها دريافت مى دارد و خداوند بسيار توبه پذير و مهربان
است.(توبه:104)
در تفسير ، ذيل اين آيه از رسول خدا روايت شده كه صدقه پيش از آن كه به دست مستحق برسد در دست خدا قرار
مى گيرد.(مجمع البيان)
(ان تبدوا الصدقات فنعمّا هى و ان تخفوها و تؤتوها الفقراء فهو خير لكم ...) ; اگر آشكارا صدقه دهيد
كارى نيكو است ولى اگر به پنهانى آن را به مستمندان برسانيد نيكوتر است و خداوند بپاداش آن گناهان
شما را مستور دارد و خدا بدانچه مى كنيد آگاه است . (بقره:271)
(يا ايّها الذين آمنوا لاتبطلوا صدقاتكم بالمنّ والاذى ...) ; اى اهل ايمان، صدقات خويش را به منت
نهادن و آزار رسانيدن به گيرنده آن تباه مسازيد مانند آن كس كه مال خود را به منظور خودنمايى انفاق
مى كند...(بقره:264)
(الذين يلمزون المطّوّعين من المومنين فى الصدقات...) ; آنان كه از فرط بخل و بدنفسى و نفاق بر كسانى از
مومنان عيب مى كنند كه بدلخواه خود در راه خدا صدقه ميدهند، و نيز بر كسانى كه از اندك مقدور خويش
تصدق مى كنند ...(توبه:79) در شان نزول اين آيه حديثى است، به واژه «لمز» رجوع شود.
رسول اكرم فرمود : هر كار نيك كه سودش به ديگرى برسد صدقه است و مالى كه آدمى آن را هزينه خود و
خانواده اش سازد صدقه نوشته مى شود. و هر آنچه انسان آن را در راه حفظ آبرويش صرف كند صدقه است.
و فرمود: فراگيرى دانش و آموختن آن بديگران از جمله صدقات است. صدقه اى چون نشر دانش در ميان مردم
نباشد.
و فرمود: هيچگاه مالى بدادن صدقه كم نشود پس صدقه دهيد ومترسيد.
اميرالمومنين فرمود: هرگاه دچار فقر شديد بصدقه با خدا تجارت كنيد.
و فرمود: بيمارانتان را بصدقه درمان كنيد.
شب هنگام صدقه دهيد كه صدقه شب آتش خشم خدا را فرو نشاند.