معارف و معاریف

ضَرع

پستان حيوان سُم دار ، مانند گاو وشتر وگوسفند وآهو .

رسول الله (ص) : «دع الداعى اللبن . يعنى ابق فى الضرع شيئاً ، لاتستوعبه كلّه فى الحلب» . يعنى پيغمبر

(ص) به شخصى كه شير حيوان مى دوشيد فرمود : همه شير در پستان حيوان را يكباره مدوش ، بلكه شير آور يعنى

مقدارى شير كه موجب جذب شير بشود در پستان باقى گذار . (بحار:64/149)

عن ابى عبدالله (ع) : «ان الله جعل ارزاق انبيائه فى الزرع والضرع ، لأن لايكرهوا شيئاً من قطر

السماء» : خداوند روزى پيامبرانش را در كشت ودر پستان حيوانات قرار داد ، تا اين كه هرگز از باريدن

باران (رحمت) ناخوشنود نگردند . (بحار:11/68)

ضِرغام

، ضرغامه :شير بيشه . اسد .

ضَرَم

نيم سوخته . سخت گرسنه شدن . افروخته شدن آتش وشعله زدن آن .

ضَرور

بايسته . واجب .

ضرورت

ناچارى . امام صادق (ع) فرمود : هيچ حرامى از حرامهاى خدا نباشد مگر اينكه در مورد ضرورت حلال شود .

(بحار: 75/411)

در اصطلاح منطق امتناع انفكاك چيزى است از چيزى مانند انفكاك حيوانيت از انسان .

ضرورى

بديهى . مقابل نظرى . ما اكره عليه ، ما تدعوا لحاجة اليه دعاء قويا ، كالاكل مما يخمصه .

ضروريات

اوليات ، امور مسلمه . ضروريات دين امورى است كه انكار آنها موجب خروج از دين باشد مانند نماز وروزه

وزكوة وحج ومعاد .

ضرورية

تأنيث ضرورى . نزد منطقيين قضيه موجهه بسيطه كه در آن حكم شده باشد به ضرورت ثبوت محمول براى موضوع يا

به ضرورت سلب آن از آن .

ضَروس

شتر ماده بدخو ، گزنده دوشنده را . اميرالمؤمنين (ع) : «والذى فلق الحبة وبرأ النسمة لتعطفن الدنيا

علينا ـ بعد شماسها ـ عطف الضروس على ولدها ، وتلى عقيب ذلك : (ونريد ان نمنّ على الذين استضعفوا ...)» .

(بحار: 24/167)

ضَريب

مانند . نوع . بهره .

ضَريبة

سرشت . خوى . خراج ومانند آن . ج: ضرائب .

ضَرِيج

آلوده شده به رنگ سرخ ميان رنگ .

ضَريح

گور . شكافى كه به درازا در ميان قبر كنند ومرده را در آن نهند ، برخلاف لحد كه به كرانه قبر وبه جانب

آن است .

اميرالمؤمنين (ع) ضمن خطبه اى در صفت حشر مردگان مى فرمايد : «حتى اذا تصرّمت الامور ونقضت الدهور

وازف النشور اخرجهم من ضرائح القبور و اوكار الطيور واوجرة السباع ومطارح المهالك سراعا الى امره