معارف و معاریف

رسول الله (ص): «امرنى ربى بمداراة الناس كما امرنى باداء الفرائض». (بحار: 2/69) قيل لاميرالمؤمنين (ع): ما الاستعداد للموت؟ فقال: «اداء الفرائض واجتناب المحارم و الاشتمال على المكارم، ثم لا يبالى اوقع على الموت او وقع الموت عليه» (بحار: 6/137). اميرالمؤمنين (ع): «الفرائض، الفرائض، ادّوها الى الله تؤدّكم الى الجنة». (نهج: خطبه 167) الصادق (ع): «اعبد الناس من اقام الفرائض». (بحار: 70/305) سهام ارث. علم فرائض: دانشى كه چگونگى تقسيم ارث بر مستحقان به وسيله آن دانسته شود، وآن را بابى از فقه شمرده اند.

فُرات

آب بسيار گوارا. خوش ترين آب. (وهو الذى مرج البحرين هذا عذب فرات وهذا ملح اُجاج): و او خداوندى است كه دو دريا را به هم درآميخت: اين يك گوارا و خوش ترين آب وآن ديگرى شور و تلخ مزه... (فرقان:53)

فُرات

نام يكى از دو رود بزرگ عراق. حمزه گويد: فرات معرّب است و اصل آن فالاد رود است، كه فالاد در فارسى اسب جنيبتى را گويند، بدين جهت كه اين رود در كنار دجله به اسب جنيبتى مى ماند.

سرچشمه فرات را در ارمينيه دانسته اند. (معجم البلدان) داود بن فرقد گويد: به امام صادق (ع) عرض كردم: شنيده ايم كه پيغمبر (ص) زمينهائى را كه از فرات آبيارى مى شود خاصه على (ع) ساخته؟ فرمود: آرى....

از حنان بن سدير نقل است كه گفت: روزى يكى از مردم كوفه بر امام باقر (ع) وارد شد حضرت به وى فرمود: آيا روزى يك بار در آب فرات غسل مى كنى؟ وى گفت: نه. فرمود: هفته اى يك بار؟ گفت: نه. فرمود: ماهى يك بار؟ گفت: نه. فرمود: سالى يك بار؟ گفت: نه. فرمود: تو از خير محروم مى باشى.

از اميرالمؤمنين (ع) رسيده كه فرات سرور آبها است در دنيا و آخرت.

در خبر آمده كه روزى امام صادق (ع) از آب فرات بنوشيد و فرمود باز هم از آن به وى دهند وسپس خدا را ستايش نمود وفرمود: چه بركتى عظيم دارد! اگر مردم به بركات اين آب خبر مى داشتند دو سوى اين رودخانه را خيمه مى زدند; هيچ دردمندى در آن نرود جز اينكه بهبودى يابد. (بحار: 96/212 و 100/228 و 60/41)

فُراتَين

تثنيه فرات. دو رود دجله و فرات را گويند.

فَراخ

گشاد، واسع، مقابل تنگ.

فراخور

شايسته و لايق و سزاوار. مناسب. متناسب.

فراخنا

محل فراخى و گشادگى، مقابل تنگنا.

فراخواندن

احضار. گفتن كه برگردد. دعوت.

فراخى

گشادگى. فراوانى، وفور، خصب.

فُرادى

يگان يگان. (ولقد جئتمونا فرادى كما خلقناكم اوّل مرّة): شما آدميان (در حشر) يگان يگان بر ما وارد شويد چنان كه در آغاز اين چنين شما را آفريديم. (انعام: 94) نماز فرادى مقابل نماز جماعت. علىّ بن موسى الرضا (ع): «الصلاة فى مسجد الكوفة فرادى افضل من سبعين صلاة فى غير جماعة»: نماز فرادى در مسجد كوفه افضل است از هفتاد نماز در غير جماعت. (بحار: 100/397)

فِرار

گريختن از چيزى يا به سوى چيزى. (قل لن ينفعكم الفرار ان فررتم من الموت او القتل): بگو: گريختن شما را