معارف و معاریف

مصطفی حسینی دشتی

نسخه متنی -صفحه : 2570/ 2087
نمايش فراداده

« ى »

ى

حرف سى و دوم يعنى آخرين حرف الفباى فارسى و حرف بيست و هشتم از حروف هجاى عربى و حرف دهم از الفباى ابجدى است. در حساب جمل آن را ده گيرند. از حروف يرملون و از حروف جَوف است. ضمير مؤنث است نحو «تقومين و قومى» و ضمير متصل متكلم است نحو «ضربنى و كتابى» مشدّده آن حرف نسبت است مانند «بغدادىّ». از حروف علّه است كه در شرائط خاصّ به الف تبديل مى شود، مانند «رمى». چون بر سر فعل مضارع در آيد علامت مضارع غايب است.

يا

حرف ندا است براى دور و نزديك. از همه حروف ندا بيشتر استعمال مى شود و به همين سبب هنگام حذف بجز خود يا چيز ديگرى مقدر نشود، مانند: (يوسف اعرض عن هذا) كه تقدير آن يا يوسف است. و نام خداى تعالى و مستغاث و ايّها و ايّتها جز به «يا» منادى نشود. و در مورد: (يا ليتنى كنت معهم) و «يا رُبّ كاسية فى الدنيا عارية يوم القيامة» منادى محذوف است و يا اين كه «يا» براى مجرد تنبيه است. و اما در مثل «اتانى رجل ويا له رجلا ـ يا ـ من رجل» و «يا لك من فارس». «يا» حرف نداء است و لام براى تعجب. (المنجد)