مروری بر آثار و تألیفات استاد فرزانه حضرت آیت الله علامه حسن حسن زاده آملی

حسن رمضانی

نسخه متنی -صفحه : 146/ 106
نمايش فراداده

ابوالوفاء بوزجانى رسيد و از ناحيه وى به همه جهان منتشر گشت , و گرنه پيش از اسلام يونانيان براى حل مسايل نجومى كه بر علم مثلثات مبتنى است از شكل معروف قطاع استفاده مى كردند و بعد از اسلام است كه جيب و ظل به ترتيب ياد شده , بنيان و زيربناى علم مثلثات قرار مى گيرد . اين رساله نيز با ده رساله ديگر تحت عنوان يازده رساله فارسى طبع و منتشر گرديد .

8 رساله تكسير دايرة

همان گونه كه پيداست , موضوع بحث در اين رساله تكسير دائره است . تكسير در لغت به معناى بسيار شكستن است و در اصطلاح مهندسين بر عملى اطلاق مى گردد كه از آن نسبت قطر را به محيط دايره تحصيل كنند . از آنجا كه در نسبت بين دو شى تجانس و سنخيت ضرورى است و از سوى ديگر قطر خطى است مستقيم بر خلاف محيط دائره كه منحنى و مستدير است , مسئله تحصيل نسبت قطر به محيط دائره از قدم الزمان از اهميت بسزايى برخوردار بوده و نيز هست . لذا حضرت استاد دام ظله در ابتداى اين رساله قبل از هر چيز به ذكر اهميت تاريخى مسئله ياد شده و بيان علت آن پرداخته , سپس به معناى تكسير در لغت و اصطلاح اشاره مى نمايند . البته لازم به ذكر است كه معناى اصطلاحى تكسير , نسبت به علوم مختلف متفاوت است . مثلا تكسير در علوم غريبه به يك معنى و در اصطلاح رياضى به معناى ديگر و در هندسه به معناى ثالثى است . و همچنين در روايات گاهى ديده مى شود كه تكسير به معناى لغوى آن به كار رفته و ديگر گاه به معناى اصطلاحى آن كه استاد به همه اين موارد اشارات مبسوطى دارند .

يكى ديگر از مطالبى كه در اين رساله از آن بحث شده اين است كه چرا قدماء از مهندسين و همچنين متأخرين از آنان در تقسيم محيط دايره به عدد