در صدر روايت اولى كه نقل كرديم كلمه (الفقيه ) را ندارد، لكن از ذيل آنكه تعليل مى فرمايد به (لان المؤمنين الفقهاء) الخ روشن و معلوم مى شود كلمه (فقيه ) از بالاى روايت افتاده باشد خصوصا با مناسبتى كه از جمله (ثلم فى الاسلام )كلمه (حصن ) و مانند آن استفاده مى شود كه جمعا مناسب با فقهاء است .
دراين قطعه كه مى فرمايد (مؤمنان فقيه دژهاى اسلامند) در واقع فقها را موظف و ماءموريت مى دهد كه نگهبان باشند يعنى از آراء، و عقايد و احكام ، نظريات اسلام نگهبانى كنند.
مسئوليت جميع رويدادها كه در بلاد اسلامى رخ مى دهد: خواه آن رويداد درباره امور اقتصادى ، اجتماعى ، نظامى ، فرهنگى و غير اينها راعهده دار باشند.
و مسلم است اين منطق امام (ع ) بهيچوجه جنبه تشريفاتى ندارد مثل تعارفاتى كه ميان افراد معمول است مثل اينكه پشت پاكت بهم مى نويسند.
حضرت مستطاب حجت الاسلام ، آيت الله ، نيست اگر فقيه منزوى باشد و در گوشه منزل بنشيند و در هيچ امرى از امور اجتماعى ، سياسى دخالت نكند احكام اسلام را انتشار ندهد، اهتمام به امور مسلمين نداشته باشد، قوانين اسلام را حفظ نكند، حدود و ديات را اجرا نكند به او (حافظ الاسلام ، يا حصن الاسلام )
گفته مى شود مسلما جواب منفى است .
قوانين و دستورالعملها هر چند راههاى نيل به سعادت مادى و معنوى را نشان داده باشند بدون پوشيدن لباس عمل نتيجه نخواهد داشت .
و بديهى است كه بدون قوه مجريه عمل به قانون امكان پذير نيست بويژه قوانينى كه هدف آنها سعادت حقيقى عقلى است و طبعا مخالف با آزادى در شهوترانى ، و خوشگذرانى است .
بدين جهت خداوند با فرستادن انبياء و مجموعه قوانين يك دستگاه اجرائى و حكومتى بوجود آورده و اطاعت مجريان الهى را(اولى الامر) جزء واجبات شمرده .
مثال :
اگر رئيس دولتى به سردارى ، يا صاحب منصبى دستور بدهد و بگويد (برو فلان منطقه را حفظ و حراست كن )
وظيفه نگهبانى او وجوب حفظ است و اجازه نمى دهد كه برود خانه بخوابد تا دشمن از فرصت استفاده كرده منطقه را از بين ببرد.
بلكه لازم است به هر نحوى كه ممكن است در حفظ منطقه كوشا باشد اگر بگويند، قسمتى از احكام اسلامى را حراست مى كنيم و در كنج خانه نخوابيده ايم .
مى گوئيم آيا حدود و ديات و قوانين جزائى را اجرا مى كنيد جواب منفى است در اين صورت در اينجا شكافى ايجاد گرديد در موقعى كه شما وظيفه نگهبانى داشتيد يك قسمت از ديوار خراب شد.
مرزهاى مسلمين و تماميت ارضى وطن اسلامى را حفظ مى كنيد مسلما نه ، قسمت ديگرى از ديوار فروريخت شما حقوق مساكين و فقرا را از ثروتمندان مى گيريد و به ارباب حاجت مى رسانيد نه ، و و و پس بقيه ديوار در اينصورت طبق روايت خراب شد.
بنابراين فقهاء طبق دستور مستفاد از روايت موظف و ماءموريت دارند بوسيله قلم و بيان در امور اجتماعى سياسى كشور شركت و دخالت كنند و پرچم اسلام را در سراسر كشور بلكه در كشورهاى خارج به اهتزاز درآورند و نشر احكام كنند و اسلام را به مردم معرفى و رواج بدهند تا غرب زده ها نگويند اسلام دين جامعى نيست .(311)