گذشت كه يكي از مذاهبي كه در ايران فعاليت پنهاني داشت، مذهب اسماعيليه بودكه از آن با نام باطنيه وقرامطه ياد مي‌شود. قرمطي‌گري گرايش خاصي از آن است كه‌بيش‌تر در حاشيه جنوبي خليج فارس، فعال بود.
اسماعيليان به امامت اسماعيل فرزند جعفر صادق عليه السلام اعتقاد داشته‌وپس از او به اماماني كه از نسل وي بودند، معتقد شدند. پس از يك دوره تلاش‌هاي‌پنهاني ـ امامان مستور ـ امامان اسماعيلي از شمال افريقا ظاهر شده وبعد از تصرف‌مصر در اواسط قرن چهارم، مركز خلافت خود را به قاهره منتقل كردند.
فعاليت اسماعيليان از اصفهان تا ري وخراسان ادامه داشت. هر منطقه، داعي‌ويژه‌اي داشت ورهبري همه داعيان به دست داعي برجسته‌اي بود كه از دربارفاطميان مصر دستور