محقق طوسى خواجه نصيرالدين در آخر فصل دوازدهم باب سوم تذكره كه مطلب آخر آن باب است بدين عبارت عنوان فرموده است : ([ لمعرفه سمت القبلة طرق كثيرة لا يليق ايرادها هيهنا فلنقتصر على وجه سهل و هو ان الشمس تكون مارة بسمت راس مكه عند كونها فى الدرجة الثامنة من الجوزاء و الثالثة والعشرين من السرطان وقت انتصاف النهار هناك والفضل بين نصف نهارها و نصف نهار سائر البلدان يكون بقدر التفاوت بين الطولين فيؤخذ التفاوت و يؤخذ لكل خمسة عشر جزءا ساعة و لكل جزء اربع دقائق فيكون ما اجتمع ساعات البعد عن نصف النهار و يرصد ذلك اليوم الوقت قبل نصف النهار ان كانت مكه شرقية أو بعده ان كانت غربية قسمت الظل ساعتذ يكون سمت القبلة])انتهى .
برخى از سؤالات شريف مبتنى بر انتقاص ميل كلى در پيرامون اين طريق در پيش داريم .
در درس قبل به يك طريق از طرق تحصيل سمت قبله آشنا شده ايم كه در صورت حفظ مبانى آن خط سمت قبله واقعى به طور صحيح و دقيق بدست مى آيد . تبصره آخر درس اشارت است بدانچه كه در درس نهم گذشت كه ميل كلى رو به انتقاص است و مقدار انتقاص در هر سال شمسى به تقريب نصف ثانيه فلكى است و به تحقيق 468 درصد ثانيه .
بنابر اين روزى بيايد كه ميل كلى به قدر عرض مكه مكرمه گردد و لاجرم مدار راس السرطان از سمت راس مكه گذرد و شمس در دوره خود يكبار به سمت راس مكه خواهد رسيد و آن روزى است كه شمس در اول سرطان بوده باشد .
و همچنين بر اثر انتقاص ميلى كلى كه از عرض مكه نيز كمتر گردد روزهايى الى ما شاء الله بياد كه شمس در دوره هاى خود هيچگاه به سمت راس مكه نرسد و هر روز هنگام موافات مركز جرم شمس به دائره نصف نهار مكه در جانب جنوب مكه واقع شود . از تبصره ديگرى كه درباره آفاق واقع در سطح دائره نصف نهار مكه تقديم داشته ايم توهم نشود كه حكم آن در آفاق متفق با مكه در عرض و جهت نيز در دو روز ياد شده 7 خرداد و 23 تير جارى است تا آنگاه به وزان آن گفته شود : اگر آفاق در عرض و جهت با مكه مساوى باشند كسانى كه در غرب مكه اند از هنگام طلوع شمس تا رسيدن آن به سمت راس مكه بلكه تا به سمت راس بلد چون مواجه شمس بوده باشند بسمت قبله اند و قبله شان نقطه مشرق آنان خواهد بود و كسانى كه در شرق مكه اند از هنگام زوال شمس از سمت راس آنان تا به رسيدن آن بسمت راس مكه بلكه تا غروب آن چون مواجه شمس بوده باشند بسمت قبله خواهند بود و قبله شان نقطه مغرب آنان خواهد بود