مبانی نظری تجربه دینی

علی شیروانی

نسخه متنی -صفحه : 291/ 20
نمايش فراداده

رسمى خود را در آگوست 1922 در ويلهلم شاگِن، نزديك برلين تشكيل داد. در اين جلسه، كه نمايندگان هشت دين شركت داشتند، اتو گفت:

در اين كار جديد [احياى همكارى ميان اديان‏] اديان بايد رهبرى [جامعه‏] را برعهده داشته باشند. يك جامعه دينى، ضرورتاً بايد يك جمع اخلاقى بوده، وظيفه خود را براى تحقق ارزش‏هاى اخلاقى، در ميان همه انسان‏ها تحقق بخشد، وگرنه دين پوچ و بى‏معنا خواهد شد.(1) اين انجمن قصد داشت به بحث درباره موضوعات اخلاقى‏اى كه اهميت جهانى دارد، بپردازد. اين امر نشان مى‏دهد كه اتو اهميت فراوانى براى بعد عقلانى دين (كه شامل مسائل اخلاقى مى‏شود) قائل است. اتو خود براى ارزش‏هاى اخلاقى، اعتبارى فى نفسه قائل بود و آن را امرى مستقل از فرهنگ مى‏دانست. در يك بافت فرهنگى و اجتماعى، كه چندان همدلى از خود نشان نمى‏داد، انجمن يادشده با خوش‏بينى و ساده‏انگارى خاص، برنامه خود را بررسى استعدادهاى عقلانى و اخلاقىِ نهفته در سرشت انسان قرار داد، راهبردى كه بيش‏تر با تفكر قرن نوزدهم سازگار بود تا دهه سوم قرن بيستم.

البته در آغاز كار انجمن، عكس‏العمل خوبى به آن نشان داده شد، به گونه‏اى كه در سال 1922، 470 نفر به عضويت آن درآمدند كه بسيارى از آنان غير مسيحى بودند؛ اما پس از سال 1924 اين حركت كند شد و سرانجام در سال 1933 فعاليت آن متوقف گرديد.

ثالثاً، نتيجه مهم ديگر اين سفرها آن بود كه اتو به مطالعه درباره اديان جهان همت گمارد. آمار كتاب‏هايى كه وى در خلال سال‏هاى 1912 تا 1915 از كتابخانه امانت گرفته است، به خوبى نشان مى‏دهد كه اتو درباره آيين هندو و بودا مطالعه زيادى كرده است.

پس از بازگشت از هند، او مى‏خواست مجموعه‏اى از متون مهم اديان گوناگون را به زبان آلمانى ترجمه كند. در آغاز سال 1913 نامه‏اى به وزير اقتصاد برلين نوشت تا بودجه‏اى براى اجراى اين برنامه اختصاص دهد و در مى 1914 از پارلمان تقاضاى كمك كرد. و اين در حالى بود كه خود عضو پارلمان بود (1913 - 1918).

تلاش‏هاى اتو سرانجام نتيجه داد. هرمن اُلدن‏برگ به رياست كميته‏اى كه مسؤوليت تهيه و انتشار آن

1. I id.

pp. 15-56.