مبانی نظری تجربه دینی

علی شیروانی

نسخه متنی -صفحه : 291/ 35
نمايش فراداده

فصل سوم‏ ويژگى‏هاى تجربه مينوى‏

احساس مخلوقيت(1) يا حالت عبوديت‏

مهم‏ترين بخش پژوهش اتو شامل تحليل دقيق حالات احساسى است كه مقوم تجربه مينوى است. نخستين عنصرى كه اتو در معرفى اين تجربه درونى بيان مى‏كند، احساس مخلوقيت يا حالت عبوديت است.(2) مقصود از احساس مخلوقيت، حالت ويژه و منحصر به فردى است كه در برابر موجودى كه همه شؤون و ابعاد هستى شخص را در دست دارد، در وى پديد مى‏آيد، يعنى احساس نيستى و ناچيز بودنِ وجود محدود و احساس عدم. اتو سخن حضرت ابراهيم عليه السلام در سفر پيدايش (باب 18، آيه 27) را بيان زيبايى از اين حالت مى‏داند. ابراهيم وقتى مى‏خواهد درباره نجات قوم لوط با خداوند سخن بگويد، چنين آغاز مى‏كند:

اينك من كه خاك و خاكستر هستم، جرأت كردم با خداوند سخن بگويم.

اين يك احساس وابستگى و نيازمندى و فقر است كه در وجود آدمى، هنگام مواجهه با نومن برانگيخته مى‏شود.

گفتنى است آن‏چه اتو تحت عنوان احساس مخلوقيت بيان مى‏كند، با ديدگاه شلايرماخر در معرفى احساس وابستگى،(3) به عنوان اصيل‏ترين وجه دين در وجود آدمى، از چند جهت تفاوت دارد:(4)

1. c eatu – feeling.

2. Otto The Idea of the Holy p. 8.

3. feeling of dependence.

4. حدود يك قرن قبل از اتو، شلايرماخر درباره احوال دينى و اين كه هسته مركزى و اصيل دين را همين احوال