625 ه . ق ) در معجم البلدان كه سناباد را به عنوان قريه اى از قراء طوس معرفى مى كند و از مشهد نامى نمى آورد چندان متقن نبوده و به احتمال نزديك به يقين از كتابهاى جغرافى قرن سوم و چهارم مانند : المسالك و الممالك تاليف اصطخرى و غيره اقتباس شده است . البته نمى توان ترديد داشت كه حمله تيمور و ويرانى شهر بزرگ طوس كه در اواخر قرن هشتم صورت گرفته نيز در آبادى مشهد تأثير فراوان داشته است .

مذهب مردم مشهد تا پيش از صفويه

مذهب غالب مردم ايران در دوران پيش از صفويه مذهب تسنن بود و مشهد هم با آن كه مدفن يكى از امامان شيعه بود نمى توانست جدا از وضع عمومى كشور بوده و ساليان درازى مذهب اكثريت را كه مورد تأييد حكومتها نيز بود نپذيرد . البته عده زيادى از شيعيان به خاطر مرقد حضرت على بن موسى عليه السلام در اين شهر اقامت داشته اند ولى با وجود كثرت نسبى عدد آنان غلبه اجتماعى با اهل تسنن يعنى پيروان مذهب اكثريت بوده و شيعيان جمعيتى بزرگ ولى محكوم را تشكيل مى داده اند و حتى گاه از طرف حكام سنى مذهب سختگيريهاى مذهبى نيز درباره آنان انجام مى گرفته است . مثلا در سال 842 ه . ق يكى از علماى مشهد را به اتهام دشنام به دو خليفه اول به امر شاهرخ گوركانى به هرات برده و تازيانه زدند . ( 1 ) ولى با اين حال وجود مرقد امام على بن موسى ( ع ) در اين شهر مشهد

1 - مطلع الشمس ج 2 ص 286 .