از طـرف ديـگـر، اگـر افـراد جامعه كفر ورزند، و آيات الهى را انكار كنندو به فساد، فحشا و ظلم رو آورند، خداوند نعمتهاى خود را از آنان خواهد گرفت و عذاب بر آنان خواهد فرستاد. آيات مـتـعددى از قرآن ، بيانگر اين است كه عذابهاى واقع شده برامتهاى پيشين ، نتيجه گناهان آنان بوده است ، ازجمله همين آيه مورد بحث كه مى فرمايد:آنان را به خاطر گناهانشان نابود كرديم .

در روايـات و ادعـيـه نـيـز آمـده اسـت كـه گـنـاهـان ، سـبـب نزول عذاب و مانع شمول رحمت مى گردد.

در دعاى شريف كميل مى فرمايد:

(وَاغْفِرْلِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُنْزِلُ الْبَلاءَ) خداوندا گناهانى را كه نازل كننده بلا هستند بر من بيامرز.

و در دعاى شب عرفه مى فرمايد:

(وَاغْفِرْلِىَ الذُّنوُبَ الَّتى تَحْبِسُ قَطْرَ السَّمآءِ) (28) خداوندا گناهانى را كه مانع بارش آسمان مى شود برمن بيامرز.

2 ـ تمكّن مالى ، عامل عذاب

ثـروت ، قـدرت و حـكـومـت اگـر هـمـراه بـا بـنـدگـى و يـاد و ذكـر خـدا نـبـاشـد، عـامـل غـفـلت و غـفـلت ، عـامـل گـنـاه وگـنـاه ، مـوجـب سـقـوط اسـت . هـر مـلّت مـقـتـدرى كـه عـمـل بـه احـكام الهى را ترك كند و به ظلم و طغيان رو آورد، اسباب هلاكت خويش را به دست خود فراهم آورده است .

همه بايد بدانيم كه تمكّن مالى و اقتدار، يكى از نعمتهاى الهى است كه به ما ارزانى شده است تا معلوم شود كه شكر نعمت و بندگى به جا مى آوريم يا كفر مى ورزيم و سركشى مى كنيم ، كـه در صـورت اوّل ، خداوند بر نعمت ما خواهد افزود و در صورت دوّم ، عذاب سخت خداوند ما را فرا خواهد گرفت . حضرت سليمان ، پيامبر بلند مرتبه الهى ، بهترين الگو و نمونه براى ثروتمندان و قدرتمندان است . آن پيامبر عاليمرتبه از خداوند تقاضاى مُلك ، قدرت و حكومتى كـرد كـه بـراى كـسـى سـابـقـه نداشته باشد و خداوند نيز به او عطاكرد. وقتى كه سليمان نعمتهاى بى شمار الهى را مشاهده كرد فرمود:

(هذا مِنْ فَضْلِ رَبّى لِيَبْلُوَنى ، ءَاَشْكُرُ اَمْ اَكْفُرُ وَ مَنْ شَكَرَ فَاِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ كَفَرَ فَاِنَّ رَبّى غَنِىٌ كَريمٌ) (29) ايـن (حـكـومت و سلطنت و قدرت ) تفضّل پروردگارم بر من است تا مرا بيازمايد كه آيا شكر مى كـنـم يـا كـفـر مـى ورزم كـه هـر كـس شـكـر نـعـمـت بـه جـا آورد بـه سـود خـويـش عـمـل كـرده و هـر كس كفر ورزد، به زيان خود كرده است چه اينكه همانا خداوند بى نياز و كريم است .

در آيه ديگر مى فرمايد:

(لَئِنْ شَكَرْتُمْ لاََزيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ اِنَّ عَذابى لَشَديدٌ) (30) اگر شكر (نعمت ) به جا آوريد برشما بيفزايم واگر كفر ورزيد، عذاب من شديد است .

بـايـد دانـست كه تمكن مالى وقدرت و حكومت ، نمى تواند عذاب خداوند را از ما دور سازد همچنان كـه از امـتـهـاى پيش از ما، دور نساخت . چه بسيار امتهايى كه ازما قويتر و قدرتمندتر بودند و به خاطر گناه و كفران نعمت به عذاب گرفتار شدند و نابود گرديدند.

3 ـ جانشين گذشتگان

مـردم بـايـد آگـاه بـاشند كه دراستفاده از مواهب طبيعت ، جانشين گذشتگان هستند نه اينكه خود را صـاحـب اصـلى آنـهـا بـدانـند و همچنان كه اين نعمت ، قدرت و حكومت در گذشته دراختيار ديگران بـوده ، درآيـنـده هـم دراخـتـيـار كـسـان ديگر خواهد بود. دراين چند صباح نبايد گرفتار غرور و ناسپاسى شد و اين نعمت عاريتى را جاودانه پنداشت و با اين پندار خام به بيراهه رفت . بايد ديـد سـرگـذشـت اقـوام نـاسـپاس گذشته را كه چگونه هلاك شدند و در خاك پنهان گرديدند، بـارفـتـنـشـان نـه زمين ويران شد و نه جايشان خالى ماند، به جاى هر قوم ، قوم ديگرى آمد. و حيات و زندگى در زمين با نسلهاى متوالى ادامه مى يابد.

ترس از عذاب الهى ، مانع معصيت

(قُلْ اِنّى ، اءَخافُ اِنْ عَصَيْتُ رَبّى عَذابَ يَوْمٍ عَظيمٍ)(انعام ، 15)