حـجـاب مـا و مـن را كـنـار مـى زنـد و ديـده دل را مـتـوجـه مـحـبـوب مى كند؛ محصول دعا آرامش و اطمينان نفس است . آرى ارتباط با خدا در روح انسان اثرى بس عميق مى گذارد و تا مدتها باقى مى ماند.
دعـا پـديـدآورنـده بـيـم و امـيـد در بـاطـن ، و بـيـداركـنـنـده روح عـصـيـان و طـغـيـان در مقابل جور و ستم ، و ايجاد كننده شجاعت توكّل و التجا به مبداء قدرت است .^(132) نقل شده است كه چون پيامبر(ص ) از جنگ تبوك كه در سخت ترين شرايط از نظر زمان و مكان و امـكـانـات رخ داد در بـازگشت ، فرمود: سپاس و شكر خدا را كه در اين سفر به ما اجر و پاداش مـرحـمـت فـرمـود و بـه شـريـكـان مـا كـه از مـا دور بـودنـد لطـف كـرد. عـايـشـه گـفـت : اى رسـول خـدا، شـدت گـرفـتـارى سـفـر بـراى شـمـا بـود، در حالى كه مى فرماييد خداوند به شـريكان شما كه دور بودند پاداش داده است ؟ پيامبر(ص ) فرمود: در مدينه كسانى ماندند كه بـيـمـارى مـانـع شـركـت آنها در جنگ شد، در عين حال هر كجا سير كرديم و در هر نقطه كه فرود آمديم آنها در واقع با ما بودند. مگر خداوند متعال در كتاب خود نمى فرمايد:
(وَ ما كانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كافَّةً)^(133) و نبايد كه مؤ منان همه با همه كوچ كنند(و يكباره به جنگ روند).
ما جنگجويان ايشان بوديم و آنها نشستگان ما بودند. سوگند به كسى كه جان من در دست اوست ، دعاى ايشان در نابودى دشمن از سلاح ما مؤ ثرتر بود.^(134)
بـايـد ايـن نـكـتـه را در نظر داشت كه درخواست از خدا با درخواست از بندگان خدا متفاوت است .
نـيـايـش و دعـا بـايـد بـا شـرايط و آمادگيهاى قبلى و قلبى همراه باشد. برخى از آن شرايط عبارت است از:
اطـمـيـنـان بـه اجـابـت و قبولى دعا؛ پيامبر اكرم (ص ) فرمود: خدا را بخوانيد در حالى كه به اجابت آن يقين داريد.^(135) ياءس از غير خدا؛ امام صادق (ع ) فرمود: هنگامى كه اراده كرديد، از خداوند چيزى درخواست كنيد و خداوند حتما به شما عنايت فرمايد، پس بايد از تمام مردم ماءيوس شويد و تنها اميدتان به خـداونـد بـاشـد. در ايـن هـنـگـام چـيـزى را از خـداونـد سـؤ ال نمى كنيد مگر اينكه به شما عطا مى كند.^(136) شـكـسته دلى ؛ امام صادق (ع ) فرمود: هر گاه براى هر يك از شما رقّت قلب پيدا شد دعا كنيد زيرا تا دل خالص نشود، رقّت قلب پيدا نمى كند.^(137) اصـرار بـر دعـا: خـدا دوسـت نـدارد مـردم در خـواسـته هاى خود از يكديگر، اصرار ورزند، ليكن اصرار و پافشارى را در وقت درخواست از خود دوست مى دارد.^(138) نـاگـفـتـه نـمـانـد كـه (دعـا و نـيـايـش ) بـه مـعـنـاى كـنـار نـشـسـتـن و دسـت كـشـيـدن از وسـائل و ابـزار مـتـعـارف نـيـسـت . ايـن گـونـه بـرداشت از دعا نشانگر بيگانه بودن از سيره مـعـصـومـان (ع ) و عـدم آشـنـايـى بـا مـعـارف اسـلامـى اسـت . دعـايـى كـه در مـيـدان نبرد يكى از عـوامـل پـيـروزى مـحـسـوب مى شود، عبارت است از خواندن خدا و خواستن از او همراه با استفاده از وسـائل و ادوات رزمـى و بـه كـارگـيـرى تـمـام امـكـانـات مـوجـود از قـبـيـل طـرح ، نـقـشـه ، شـنـاسـايـى مـنـطـقـه و مـوقـعـيـت دشـمـن و ... چـنـان كـه رسـول خـدا(ص ) آن سـلسـله جـنـبـان نـيـايـشـگـران در پـيـكـارهـاى خـود ايـن گـونـه عمل مى كرد.
اميرمؤ منان على (ع ) فرمود:
رسـول خـدا(ص ) وقـتـى كـه بـا دشـمـن روبـه رو مـى شـد، نـيـروهـاى پـيـاده ، اسـب سـواران و شـتـرسـواران را آمـاده نـبـرد مـى سـاخـت . آن گـاه (پـس از آرايـش كامل نيروها) دست به (دعا) برداشته ، مى گفت :
خـدايـا تـو پناه و مدد منى و خطرها را از من دفع مى كنى ، خدايا به يارى تو حمله مى كنم و مى جنگم .^(139) آرى اگر دعا همراه با تلاش و بهره گيرى از كليه امكانات نباشد، به اجابت آن اطمينانى نيست ؛ چنان كه پيامبر اكرم (ص ) فرمود: دعاى پنج گروه مستجاب نمى شود: يكى از آنها كسى است كه در خانه خود بنشيند و