از روايت فهميده مى شود كه همه شؤ ون اسلام بر دوش ولىّ امر است و بدون راهنمايى او مردم از نماز و زكات و... بهره اى نمى برند و هدايتى نمى يابند.

2 ـ در روايت ديگرى پس از بيان پنج امر ياد شده ، فرمود:

(... وَ لَمْ يُنادَ بِشَىْءٍ كَما نُودِىَ بِالْوَلايَةِ)(196) به هيچ چيزى به اندازه ولايت فرياد زده نشده .

3 ـ در روايـتـى طـولانـى از امـيـر مـؤ مـنـان (ع) نـيـز نقل شده كه فرمود:

(... ثُمَّ الْوَلايَةُ وَ هِىَ خاتِمَتُها وَالْحافِظَةُ لِجَميعِ الْفَرائِضِ وَالسُّنَنِ)(197) ... در آخر، ولايت است و آن نگهدارنده همه واجبات و مستحبات است .

هـر چـنـد ايـن روايـات در مـورد ولايـت پيغمبر اكرم (ص) و ائمه (ع) وارد شده است ، ليكن بـراساس ديگر نصوص ، ولىّ فقيه نيز از جانب آن بزرگواران منصوب شده و ولايت او اسـتـمـرار ولايـت آن بـزرگواران است . بنابراين ، ولايت از اهميت فوق العاده اى در اسلام بـرخـوردار است و همان طور كه از روايات استفاده مى شود، ولايت ، نگهبان اسلام و حافظ هـمـه شـريـعـت و احـكـام آن اسـت و در ايـن ولايـت و رهـبـرى فـرقـى مـيانِ ولايت امام معصوم و منصوبان از سوى او در زمان حضور و غيبت وجود ندارد.

ولايت پيامبر(ص)، ائمّه (ع) و فقيه جامع الشرايط

ولايـت و حـق حـاكـميت ، در درجه اوّل تنها از آنِ خداوند سبحان است . چنان كه در قرآن كريم ولايت را از آنِ خود دانسته ، مى فرمايد:

(... فَاللّهُ هُوَ الْوَلِىُّ)(198) ولى ، تنها خداست .

ولايـت بـر مـؤ مـنان در آيات ديگرى از قرآن كريم از طرف خداوند به پيامبر اكرم (ص) واگـذار شده و در پايان عمر شريف آن حضرت ، به امر الهى به امير مؤ منان على (ع) و سپس به ائمّه اطهار(ع) رسيده است و خاتم الاوصياء حضرت مهدى (عج)  نيز از زمان غيبت ، آن را به فقهاى واجد شرايط واگذار فرموده است . در آيه اى از قرآن مى خوانيم :

(اِنَّمـا وَلِيُّكـُمُ اللّهُ وَ رَسـُولُهُ وَالَّذينَ امَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلوةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكوةَ وَ هُمْ راكِعُونَ)(199) سـرپرست و ولىّ شما، تنها خداست و پيامبر او و آنها كه ايمان آورده اند، همانها كه نماز را بر پا مى دارند و در حال ركوع ، زكات مى دهند.(200)

توضيح

ولايت رسول خدا(ص) سه شعبه دارد:

1 ـ ولايت تكوينى

مـنظور از ولايت تكوينى ، سلطه و قدرت تصرّف و نفوذ اداره يك انسان در عالم تكوين و جـهـان آفـريـنـش اسـت هـر چـنـد كـه ايـن قـدرت فـى الجـمـله در بـرخـى از اجـزاى آن بـاشـد.(201) ايـن شـعـبـه از ولايـت ، مـخـصـوص مـرتـبـه وجـودىِ رسـول اكـرم (ص) و نـيـز هـر كـدام از مـعـصومين (ع) در زمان امامت و ولايتشان بوده است و موهبتى الهى است .

2 ـ ولايت تشريعى

مـنـظور از اين نوع ولايت ، تشريع و وضع سنن واجب يا مستحب است كه براساس ‍ روايات بـسـيـارى ، اخـتصاص به شخص پيغمبر اكرم (ص) دارد. آن حضرت سنت هايى را به اذن پـروردگار به عنوان سنن واجب وضع كرده ، مانند ركعت هاى اضافى نماز كه بر هر يك از نـمـازهـاى ظـهـر، عصر و عشا دو ركعت و در نماز مغرب ، يك ركعت افزود و خداوند، آن را امضا و تاءييد نمود.(202) هـمـچـنـيـن روزه مـاه شـعـبـان و سـه روز از هـر مـاه از سـنـن مـسـتـحـبـى اسـت كـه رسول خدا(ص) به عنوان روزه مستحبى بر روزه واجب ماه رمضان افزود.(203)

3 ـ رهبرى و هدايت امّت

شـعـبـه سـوّم ولايـت تـفـويـض شـده از سـوى خـداونـد بـه رسـول خـدا(ص)، حـكومت ، سياست و رهبرى