اين بانوى بزرگوار به مانند مادر بزرگوار خود حضرت فاطمه (س) ابعاد مختلف وجودى داشته است كه ما به گوشه اى از آنها اشاره مى كنيم.
شكى نيست بزرگترين وسيله تقرب به درگاه پروردگارمتعال و وصول به مقام قرب و كمال عبادت و بندگى در پيشگاه مقدس او است و هر كس به هر مرتبه و مقام كه رسيده از اين راه دست يافته است. اين آيه تأمل برانگيز و جالب قرآن كريم اساساً هدف خلقت را عبادت ذكر كرده و مى فرمايد:
(وَمِا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالاِنْسَ اِلاّ لِيَعْبُدُونَ;(1) نيافريدم جن و انس را جز براى آن كه مرا بپرستند.)
البته عبادت خدا صرفاً به خواندن چند ركعت نماز و يا انجام ساير عبادتهاى بدنى و مالى به تنهايى نيست بلكه معناى عبادت ـ چنان كه علماى لغت ذكر كرده اند ـ غايت خضوع و تسليم و اظهار ذلت(1) در پيشگاه خداى تعالى است كه نماز و روزه و ساير اعمال مصاديقى است از آن مفهوم كلى و راهى است براى رسيدن به آن مقام عالى كه به دستور شرع مقدس و رهبران اسلام بايد انجام داد. و اين را هم بايد دانست كه عبادت دوجنبه دارد: جنبه فعل و جنبه ترك; و به همان گونه كه در مداواى بيمار پرهيز از غذاهاى مضر مهمتر از انجام كارهاى لازم و خوردن دارو است در باب عبادت و رسيدن به كمال انسانيت و هدف خلقت نيز ترك گناه مهمتر از به جا آوردن و انجام عبادتهاى بدنى و مالى است و از همين رو در روايات فرموده اند: (اِنَّ اَشَّدَ الْعِبادةِ الْوَرَع;(1) سخت ترين عبادت ورع و پارسايى از گناه است.) و يا فرموده اند:
(اَفْضَلُ الْعِبادَةِ الْعِفافُ;(1) بهترين عبادتها پاكدامنى و پارسايى است.)
بارى دامنه اين بحث وسيع است و ما به همين چند جمله اكتفا كرده و شاهد اين سخن را از زندگانى بانوى قهرمان داستان كربلا حضرت زينب كبرى (س) براى خواننده محترم مى آوريم:
ازنيشابورى (يكى از مورخان) نقل شده كه گفته است:
(زينب در فصاحت و بلاغت و پارسايى و عبادت همانند پدرش على (ع) و مادرش فاطمه (س) بود.)(1)
از برخى تاريخ نگاران ديگر نقل شده كه مى نويسد: (تهجد و شب زنده دارى زينب (س) در تمام مدّت عمرش ـ حتى شب يازدهم محرم ـ ترك نشد. از حضرت سجاد (ع) روايت شده كه فرمود: در آن شب عمه ام زينب را ديدم در جامه نماز نشسته و مشغول عبادت است.)(1)
مرحوم بيرجندى در كبريت احمر مى گويد: از برخى مقاتل معتبر از امام سجاد (ع) نقل نشده كه فرمود: عمه ام زينب با تمام مصيبتهايى كه بر او وارد شده بود از كربلا تا شام هيچ گاه نوافل خود را ترك نكرد.
نيز روايت كرده كه چون امام حسين (ع) براى وداع زينب آمد از جمله سخنانى كه به او فرمود اين بود:
(يا اُخْتاهُ! لا تَنْسِينِى فِى صَلاةِ الْلَّيْلِ; خواهر جان مرا در نماز شب فراموش نكن.)
درباره شب عاشوراى زينب (س) از كتاب مثيرالاحزان از فاطمه دختر امام حسين (ع) نقل شده كه درباره حضرت زينب مى گويد:
(وَأَمّا عَمّتي زَينَبُ فَإنَّها لَمْ تَزَلْ قائمَةً فِى تِلْكَ اللَّيْلَةِ ـ اَيْ عاشِرَةِ مِنَ الْمُحَرَّمِ ـ فِي مِحْرابِها تستغيثُ اِلي رَبِّها