‌ است، از وظايف امام و نايب خاص و عام ايشان مىباشد.1

امّا چنان‏كه از عبارت فيض كاشانى برمىآيد، در عصر غيبت امام عليه‏ السلام نيز نايبان عام ايشان (فقيهان جامع‏الشرايط) از قِبَل ائمه عليهم‏ السلام اذن مىيابند كه به افتا و بيان احكام الهى در ميان مردم بپردازند؛ لذا در عصر غيبت بر كسانى كه فقيه و عادل‏اند لازم است كه با استناد به كتاب (قرآن) و روايات اهل‏بيت عليهم‏ السلام تفقه نموده و آن‏چه را از احكام الهى مىفهمند براى مردم بيان كنند.2 ايشان در بيان اهميت اين وظيفه، آن را از امور «عظيم‏الخطر، كثيرالاجر، كبير الفصل و جليل‏المواقع» دانسته و تأكيد مىكند كه مفتى، وارث انبيا است؛ بنابراين بايد فقيه و عادل بوده3 و به تعبير روايات وارده، بايد اتبع اهل زمان و بلاد و ناحيه خود نسبت به پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم‏ باشد.4

2. قضاوت و دادرسي

يكى ديگر از وظايف و اختيارات حاكمان اسلامى به تصريح آيات و روايات، قضاوت و دادرسى در ميان مردم است. فيض كاشانى اين وظيفه خطير را تنها بر كسانى كه احكام الهى را بيان كرده و فتوا مىدهند، جايز مىداند. به نظر ايشان، اهميت قضاوت و دادرسى به مراتب بالاتر و خطر آن شديدتر از فتوا دادن و بيان احكام الهى است، چنان‏كه امام على عليه‏ السلام خطاب به شريح مىفرمايند:

يا شريح قد جَلَسْتَ مَجْلسا لايجلسُهُ الاّ نبى أو وصى نبى أَوْ شقيّ.5 «اي

1. الفتيا و إنّما هى للإمام أو نايبه الخاصّ والعامّ، نخبه، ص 112.

2. بشارة‏الشيعة، ص 132.

3. مفاتيح‏الشرائع، ج 2، ص 52.

4. الفتيا و إنّما هى للإمام أو نايبه الخاصّ والعامّ، نخبه، ص 112.

5. وسائل‏الشيعة، ج 18، صص 6 و 7؛ و كتاب‏القضاء، باب 3، حديث 2.