هـر خـصـلت نـيكوى اخلاقى ، علاوه بر نيكويى ذاتى ، پيامدهاى ارزشمند ديگرى نيز، دارد كهبـر ارزش ذاتـى اش مـى افـزايد. رفق و مدارا نيز چنين است . در ادامه بحث برخى از آن آثار راپى مى گيريم .
رسول اكرم (ص ) مى فرمايد:
(لِكُلِّ شَىْءٍ قُفْلٌ وَ قُفْلُ الاْيمانِ الرِّفْقُ) (65)
هر چيزى قفلى دارد و قفل (نگهدار) ايمان ، نرمخويى است .
همان حضرت مى فرمايد:
(مـُنْ اُعـْطـِىَ حـَظَّهُ مـِنَ الرِّفـْقِ اُعْطِىَ حَظَّهُ مِنْ خَيْرِ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ وَ مَنْ حُرِمَ حَظُّهُ مِنَ الرِّفْقِ حُرِمَحَظُّهُ مِنَ الدُّنْيا وَالاْ خِرَةِ) (66)
هـر كـس نـصـيبى از رفق و مدارا داشته باشد، سهمى از خير دنيا و آخرت را مى برد و هر كس ازسهم رفق و مدارا محروم باشد، از سهم (خير) دنيا و آخرت نيز محروم است .
انـجـام بـسـيـارى از كـارهـاى مـهـم دينى و دنيايى با همكارى و همدلى مردم با يكديگر انجام مىپذيرد و لازمه چنين اقدامى ، رفاقت و دوستى با مردم است و آن كه از چنين خصلتى محروم است ،در واقـع تـوان انـجـام كـارهـاى بـزرگ و ثواب آور را از دست مى دهد. هر مسلمانى مى تواند بانـرمخويى و زبان خوش مردم محل را اصلاح كند، مسجد بسازد، آنان را بر ضد اوباش و تهاجمفرهنگى بسيج كند و... در نتيجه خير دنيا و آخرت در همه اين كارها گرد آمده است .
بـدخـلقـى و سـخـت گيرى ، بسيارى از كارها را مشكل مى كند و سبب لجبازى ديگران مى گردد وبـعـكـس ، نـرمـخـويى و رفاقت و مدارا دل افراد را به دست مى آورد و بسيارى از گره هاى كوركارها را مى گشايد.
امير مؤ منان (ع ) مى فرمايد:
(اَلرِّفْقُ يُيَسِّرُ الصِّعابَ وَ يُسَهِّلُ شَديدَ الاَْسْبابِ) (67)
ملايمت ، سختى ها را آسان و موانع محكم را باز مى كند.
رسول خدا(ص ) فرمود:
(اِنَّ اللّهَ رَفـيقٌ يـُحـِبُّ الرَّفـيقَ وَ يـُعـْطـى عـَلَى الرِّفـْقِ ما لا يـُعـْطـى عـَلَى الْعَنْفِ) (68)
خـداونـد (بهترين ) رفيق است و اهل مدارا را دوست دارد و عطايى كه در برابر رفق و مدارا مى دهد(هرگز) در برابر خشونت نمى پردازد.
دوزخ هـر كـسـى ، ساخته و پرداخته اعمال زشت اوست ، همان گونه كه بهشت در پاداش كارهاىنيك است . رفق و مدارا به سهم خود، انسان را از دوزخ ايمن مى سازد و به بهشت نزديك مى كند.رسول خدا(ص ) فرموده است :
(اَتَدْرُونَ مَنْ يَحْرُمُ عَلَى النّارِ؟ كُلُّ هَيِّنٍ لَيِّنٍ سَهْلٍ قَريبٍ) (69)
مـى دانـيـد چه كسى به دوزخ نمى رود؟ هر نرمخوى خوش برخورد آسانگيرى كه با مردم گرممى گيرد.