اخلاق و تربیت های اسلامی

مرکز تحقیقات اسلامی سپاه

نسخه متنی -صفحه : 96/ 39
نمايش فراداده

هدف مندى

قرآن مجيد يكى از ويژگى هاى مؤ منان را پرهيز از كارهاى لغو و بيهوده مى داند و مى فرمايد:

(وَالَّذي نَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ) (210)

و آنها كه از بيهودگى روى گردانند.

بـر مـبـنـاى ايـن آيـه شـريـفـه ، هـمه افكار، گفتار و كردار مؤ من ، هدفدار است و اين اهداف نيزخـردمـنـدانـه و در جـهـت تـاءمـيـن زنـدگـى مـادى يا معنوى فرد يا جامعه تنظيم شده و جملگى درراستاى هدف نهايى ـ كه قرب الى الله است ـ قرار گرفته است .

در مـورد تـزيـين و تجمّل نيز چنين هدفى مدّ نظر قرار مى گيرد و آراستگى به هدف خردمندانهاى راه مـى يـابـد، مـانـنـد بـهـداشـت تـن و روان ، نـظم و انضباط عمومى ، حفظ شؤ ون انسانى واسـلامـى ، زيـبـاسـازى مـحـيـط، تـقويت شور و نشاط اجتماعى ، احترام به مسلمانان ، حفظ حيثيت وآبروى خود و خانواده و مانند آن .

از مـوارد يـاد شـده ، بهتر و مهم تر، آراستگى و خودآرايى براى خدا است كه مؤ من سعى مى كندبه گونه اى خود و زندگى اش را بيارايد و سر و سامان دهد كه رضايت او را جلب كند. قرآنمجيد براى هدف مند كردن حس زيبا پسندى مؤ منان ، به آنان چنين سفارش ‍ مى كند:

(ي ا بَنى آدَمَ خُذُوا زي نَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ...) (211)

اى فرزندان آدم ! زينت خود را به هنگام رفتن به هر مسجدى ، با خود برداريد.

تـزيـيـن و آراسـتـگـى ، شـانـه زدن و مـرتـب كـردن ظـاهـر بـراى هـر نـمـاز وغـسـل زيـارت امـام از جـمـله مـصاديق زينت شمرده شده است كه وجه مشترك و هدف همه آنها آمادگىبـراى بـرپايى عبادت پروردگار است . اين موضوع در فقه و اخلاق اسلامى به طور مشروحمورد بحث و تاءكيد قرار گرفته و حتى شرط صحت بسيارى از عبادات شمرده شده است .

به سخنى از رسول اكرم (ص )، در اين باره دقت نماييد:

(اِنَّ الاِْسْلا مَ نَظي فٌ فَتَنَظَّفُوا فَاِنَّهُ لا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ اِلاّ نَظي فٌ) (212)

هـمـانـا ديـن اسـلام پـاكـيزه است ، شما نيز پاكيزه باشيد چرا كه جز [افراد] پاكيزه كسى واردبهشت نمى شود.

بـراسـاس رهـنمودهاى دين مبين ، انسانى كه به دين خدا ايمان آورده و كتاب و رسولش را آخرينكـتـاب و رسـول الهـى مـى دانـد؛ دسـتـورات بـهـداشـتـى ديـن اسـلام را بـه طـوركـامـل اجـرا مـى كـند تا علاوه بر طهارت و آراستگى ظاهرى به طهارت معنوى نيز آراسته گرددبعضى از اين دستورها عبارتند از:

وضـو و غـسـل

مـؤ مـن هـمـيـشـه بـا وضـو اسـت و غـسـلهـاى واجـب بـه ويـژهغسل جنابت را به تاءخير نمى اندازد، همچنين غسل هاى مستحب را حتى الامكان به جا مى آورد. از جملهغسل هاى مستحب ، غسل روز جمعه است كه در روايات بسيار بر آن تاءكيد شده است .

تميزى و نظافت لباس

مؤ من لباس هاى تميز و با رنگ روشن (سفيد يا سبز) مى پوشد وهـمـيـشـه آن را تـمـيـز نـگـه مـى دارد، بـه خـصـوص بـراى ورود بـه مـسجد و حضور در جامعه .نـقـل شده كه رسول خدا(ص ) با اينكه هميشه لباس تميز و مرتب ـ و نه فاخر و گرانبها ـ مىپوشيد، لباس مخصوصى را براى حضور در نماز جمعه به تن مى كرد.(213)

امـام حـسن مجتبى (ع ) نيز بهترين لباس هاى خود را هنگام نماز مى پوشيد. اين كار مورد پرسشديگران واقع شد. امام در پاسخ ضمن اشاره به آيه 31 سوره اعراف ، فرمود:

(اِنَّ اللّ هَ جَمي لٌ يُحِبُّ الْجَم الَ فَاَتَجَمَّلُ لِرَبّى ) (214)

خداوند با جمال است و زيبايى را دوست دارد و من به خاطر پروردگارم آراسته مى شوم .

اسـتـفـاده از بـوى خـوش

بـراى ظـاهـر شـدن در بـيـن مـردم و در حـضـور خـداوند؛ بوى خوشاسـتـعـمـال مـى كـنـد. نـقل شده كه هزينه عطر رسول اكرم (ص ) گاه بيش از خوراك او مى شد وايـشـان آن قـدر خـوشـبـو بـود كـه از هـر جـا عـبـور مـى كـرد تا مدتى بوى خوشش به مشام مىرسيد. (215) امام رضا(ع ) فرمود:

(جـايـگـاه و مـحـل عـبـادت امـام جـعـفـر صـادق (ع ) در مـسـجـد از بـوى عـطر آن حضرت فهميده مىشد.) (216)

اسـتـفـاده از آيـنـه

براى ورود به مراكز عمومى ، حتماً سر و وضع خود را در آينه نظاره مىكـنـد و مـو و لباس خويش را مرتب مى نمايد. به فرموده امام صادق (ع )، پيامبر اسلام ، (در آنزمان و در بين مردم صحرانشين ) چنين بود:

رسول خدا(ص ) در آينه نگاه مى كرد و موهاى سرش را منظم مى نمود و شانه مى زد. گاهى [بهجـاى آيـنـه ] در آب نـگـاه مـى كـرد و خـود را مـرتـب مـى نمود و اين كار را براى بيرون رفتن ازمنزل انجام مى داد.(217)

رسول خدا، دليل اين كار را چنين بيان مى دارد:

خـداونـد دوسـت دارد كـه بنده اش چون به سوى برادرانش مى رود، خود را براى آنها منظم كند وبيارايد و زيبا سازد.(218)