خداوند حكيم احترام به پدر و مادر و فرمانبردارى از دستورات مشروع آنان را در آيات متعددى ازقرآن يادآورى كرده است ، از جمله :
1 ـ (وَ قَضى رَبُّكَ اَلاّ تَعْبُدُوا اِلاّ اِيّ اهُ وَ بِالْو الِدَيْنِ اِحْس اناً)
خداى تو حكم كرد كه جز او هيچ كس را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد.
در ادامـه آيـه ، فـرزنـدان را بـه مهربانى ، برخورد نيك و سخن و رفتار متواضعانه نسبت بهپدر و مادر فرمان مى دهد:
2 ـ (فـَلا تـَقـُلْ لَهـُم ا اُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُم ا وَ قُلْ لَهُم ا قَوْلاً كَري ماً وَاخْفِضْ لَهُم ا جَن احَ الذُّلِّ مِنَالرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُم ا كَم ا رَبَّي انى صَغي راً) (267)
... بـه آنـان اُف (اوه ) نـگـو و آزار بـه آنـان نـرسـان و بـا ايـشـان از روى تكريم سخن بگو،پـيـوسـتـه پـر و بـال تـواضـع و كـوچـكـى را بـا رحـمت و مهربانى برايشان بگستر و بگوپروردگارا، چنان كه آنان مرا در كودكى پرورش دادند، تو در حق آنان رحمت و مهربانى فرما.
3 ـ (وَ وَصَّيْنَا الاِْنْس انَ بِو الِدَيْهِ حُسْناً) (268)
و انسان را به نيكى به پدر و مادرش سفارش كرديم .
در مكتب تربيتى معصومين :
1 ـ پيامبر گرامى اسلام (ص ) فرمود:
(رِضَى الرَّبِّ فى رِضَى الْو الِدَيْنِ وَ سَخَطُ الرَّبِّ فى سَخَطِ الْو الِدَيْنِ) (269)
خشنودى خدا درخشنودى پدر و مادر و نارضايتى پروردگار درناخرسندى پدر و مادراست .
2 ـ شخصى به ديدار رسولخدا(ص ) شرفياب شد و گفت : از شهر و ديار و پدر و مادر خويش بريده و به سوى شما آمدهام تـا مـسـلمـان شـوم و بـا شـمـا بـيـعـت كـنـم . در آن لحـظـه كه عازم سفر بودم پدر و مادرم مىگـريستند. پيامبر(ص ) فرمود: برگرد و پدر و مادرت را شاد كن ، سپس پيش ما بيا و در كنارما باش . آن مرد نيز به دستور آن حضرت عمل كرد.(270)
3 ـ شـخـص ديـگـرى خـدمـت آن حـضـرت رسـيـد و درخـواسـت نـصـيـحـت كـرد،رسول خدا(ص ) فرمود:
(وَ و الِدَيْكَ فَاَطِعْهُم ا وَ بِرَّهُم ا حَيَّيْنِ ك ان ا اَوْ مَيِّتَيْنِ) (271)
پدر و مادرت را اطاعت كن و به ايشان نيكى نما چه زنده باشند و چه مرده .
البـتـه خـدمـت پـس از مـرگ بـه اين معنا است كه آنان را فراموش نكنيم و به نيت آنان ، كار نيككـرده و پـاداش آن را به روانشان هديه كنيم و نيز كارى نكنيم كه مردم را رنجانده ، بر پدر ومادر ما نفرين كنند!
4 ـ مـنـصـور بـن حـازم مـى گـويـد: خـدمـت امـام شـشـم عـرض كـردم : كـداماعمال ارزش بيشترى دارد؟
فرمود:
(اَلصَّل وةُ لِوَقْتِه ا وَ بِرُّالْو الِدَيْنِ وَالْجِه ادُ فى سَبي لِ اللّ هِ) (272)
خواندن نماز در اول وقت ، نيكى به پدر و مادر و جهاد در راه خدا.
5 ـ حضرت سجاد(ع ) در بيان حقوق پدر و مادر، چنين مى فرمايد:
حـق مـادرت ايـن اسـت كـه بـدانـى تـو را در جـايـگـاهـى جـا داده وحمل كرده كه هيچ كس ، ديگرى را آنجا حمل نمى كند و از ثمره قلب خويش چيزى به تو خوراندهاست كه هيچ كس اين چنين از شيره جان خود به ديگرى نمى خوراند.
او بـا گـوش ، چـشـم ، دسـت ، پـا، مـو، پـوسـت و تـمـام اعـضـايش با خوشحالى و خرمى تو رانـگـهـدارى كـرده و هـمـه نـامـلايـمـات ، دردهـا، غـصـه هـا و سـخـتـى هـاى دوران بـاردارى راتحمل كرده ، تا اينكه دست قدرت الهى تو را از او جدا كرده و به دنيا آورده است .
امـا حـق پدرت اين است كه بدانى او اصل و ريشه توست و تو شاخه وجود اويى و اگر او نبودتو هم نبودى ، آنچه از نعمتها در وجود خويش مى يابى از وجود او سرچشمه گرفته است ، پسخدا را سپاس گو و از او تشكر و قدردانى نما.(273)
در برابر پدر و مادر چه بايد كرد؟
سـزاوار اسـت كـه انـسـان نـيـازهـاى پدر و مادر را تاءمين كند و آنها را در مشكلات زندگى يارىنـمـايد و هر گاه مى خواهد چيزى به آنها بدهد، دست خود را بالاتر از دست آنان نگيرد، جلوتراز ايشان راه نرود و در هنگام نشستن به آنها تكيه نكند.
حـضـرت سـجاد(ع ) فرزندى را ديد كه به پدرش تكيه كرده بود. امام به خاطر اين جسارت ،تا زنده بود با او صحبت نكرد.(274)
در وصيت رسول گرامى اسلام (ص ) به امير مؤ منان (ع ) آمده است :
(حَقُّ الْو الِدِ عَلى وَلَدِهِ اَنْ لا يُسَمِيَّهُ بِاسْمِهِ وَ لا يَمْشِىَ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ لا يَجْلِسَ اَم امَهُ وَ لا يَدْخُلَمَعَهُ الْحَمّ امَ) (275)
حـق فـرزند بر پدر اين است كه او را به نام صدا نزند، پيشاپيش او راه نرود، جلو او ننشيند،همراه او حمام نرود.