فوائد ورزش در كودك
بازي و ورزش براي كودكان فوائد بيشماري دارد. نميتوان بازي كودكان را تنها سرگرمي تلقي كرد. بلكه ورزش و بازي اگر هدايت شده و تحت نظارت اولياء باشد، فوائدي براي كودك در پي دارد.1. صرف انرژي اضافي
بازي براي كودك يك كار جدي و يك نياز طبيعي است، يكي از فوائد بازي اين است كه انرژيهاي زائد كودك به وسيله بازي به مصرف رسيده و عضلات كودك قوي ميشود. زيرا كودك با وجود انرژي زياد مسئوليت زيادي در زندگي به عهده ندارد. در اين حال ورزش بهترين راه تخليه انرژيهاي اضافي اوست.كودك به وسيله دويدن، پريدن، شنا كردن و ... انرژي اضافي را تخليه كرده و از نظر روحي و رواني نيز آرام ميشود و هيجانات خود را در زمين ورزش تخليه مينمايد.2. شكوفائي و رشد استعدادها
يكي از فوائد ورزش آن است كه ورزش و بازي به كودك كمك ميكند تا استعدادهاي او شكوفا شده و به تكامل برسد.مربيان دلسوز و زيرك با توجه به نوع بازيها و ورزشهاي مورد علاقه كودكان ميتوانند شخصيت واقعي و حقيقي و استعدادهاي نهفته كودكان و حساسيتهاي روحي آنان را كشف كرده و در برنامهريزيهاي تربيتي مورد توجه و استفاده قرار دهند.بازي وسيلهاي است كه به كودك كمك ميكند خود را بهتر بشناسد، تصورات او را گسترش دهد و فكرش را توسعه بخشد و درك كند كه چگونه خود را كنترل نمايد و بين اعضاء مختلف بدن و مغز خود هماهنگي برقرار نمايد و بازي وسيلهاي براي رشد و شكوفائي استعدادها ميباشد. كودك به وسيله بازي با اشياء و اشخاص خارج ارتباط برقرار ميسازد، هوش و قواي عقلي خود را به كار ميگيرد، آزمايش ميكند و علم و تجربه ودرس زندگي ميآموزد و به اين وسيله نيروي تخيل و خلاقيت خود را پرورش ميدهد.كودك در بازي آنچه را ديده است و آنچه را كه ميداند منعكس ميكند و اين احساس او را عميقتر ميسازد و تصورات او را دقيقتر ميكند.3. فراگيري اخلاق اجتماعي
يكي از فوائد ورزش آن است كه به كودك كمك ميكند تا قواعد و قوانين اجتماعي را بشناسد. كودك به وسيله بازي با انسانهاي ديگر ارتباط برقرار ميسازد و روح تعاون و همكاري و مسئوليت پذيري و سازش اجتماعي در او پرورش مييابد.به وسيله بازيهاي دسته جمعي كودك طريق همزيستي مسالمت آميز، همكاري و تعاون با ديگران و رعايت حقوق آنان، رعايت نظم و قانون، دفاع از حقوق مشروع خود، مسئوليت پذيري وتسليم در برابر مسئوليتهاي ديگران و به طور كلي زندگي اجتماعي را فرا ميگيرد.از جمله آموزشهائي كه كودك در هنگام بازي فرا ميگيرد آن است كه:نوبت را در بازي مراعات نمايد، پس از استفاده از اسباب بازي، آن را به كودكان ديگر واگذار نمايد، اسباب بازي را خراب نكند، رعايت حال ديگران را بنمايد، با كودكان ديگر ارتباط سالم برقرار نمايد (و به اين طريق آداب معاشرت بياموزد) در هنگام شكست و پيروزي بردباري داشته باشد، انعطاف پذير باشد، توانائيها و استعدادهاي خود را بشناسد، تمركز خود را افزايش دهد، محبت و گذشت به ديگران را تجربه كند.اعتدال در بازي و ورزش كودكان
يكي از اصول مهم تعليم و تربيت اعتدال در كارهاست. اين مسئله روشن است كه كودك نياز به بازي دارد و بايد سالهاي ابتداي زندگي خود را بيشتر صرف بازي كند، امّا بازي بايد در حدّ اعتدال باشد و در سالهاي بعد، نوجوان به كارهاي جديتر بپردازد و ورزش مانع تحصيل و رشد علمي او نشود.حضرت امام علي ـ عليه السلام ـ طي روايتي فرمودند:كسي كه شيفته بازي و سرگرم لهوو طرب باشد، سعادتمند نخواهد شد.[1]ارسطو نيز ورزش و بازي را براي كودكان لازم ميدانسته ولي آنها را از پرداختن به ورزشهاي سنگين منع نموده و معتقد است:«كودكان بايد به طور معتدل ورزش نمايند. نه تا آن حد كه مهارت حرفهاي به دست آورند. جواناني كه براي شركت در مسابقه المپيك ورزش ميكنند، بايد مربيان و اولياء مراقب باشند، سلامت و تندرستيشان آسيب نبيند و اين نكته آشكار است كساني كه در خردسالي قهرمان ميشوند، در سالخوردگي به ندرت باز به چنين مقامي ميرسند.»[2]مربيان بايد روش اعتدال در ورزش را به كودكان بياموزند. ژان شاتو مينويسد:«كودك مثل بزرگسال متوجه فعاليتهاي دشوار است، نه مطبوع. نيازمند آن است كه كمكش كنند او را از بازي بيرون كشند، اين كار از خودش ساخته نيست، امّا خودش خواهان آن است. اين سرآغاز اراده وي و همچون بذر آن است. پس به هيچ وجه نبايد از اين كه مورد بيمهري او قرار گيريم، بيمي به خود راه دهيم، و حتي بايد از اين كه مطبوع طبعش واقع شدهايم، ترسان باشيم. زيرا كودك در اعماق قلب خود از سرگرم كنندگاني كه ميخواهند خود را هم سطح وي جلوه دهند، بيزار است.»[3]نظارت فني
آموزش فنون، طبيعي است كه نياز مبرم به مربي دارد ولي آموزشهاي عملي از اهميت بيشتري برخوردار ميباشد. ورزش و نرمشها علاوه بر رعايت مراتب و مراحل لازم بايد زير نظر مربي با تجربه و آگاه باشد.ورزشهائي كه تكنيكهاي رزمي ويژه را به ورزشكار نوجوان و جوان ميآموزد، نظارت مربي متدين و با تجربه را لازم دارد، به علاوه ارزيابي اولياء در دوران آموزش ضرورت دارد تا بر اساس توان روحي و فكري فرد اين تعليمات ادامه يابد.زيانهاي افراط در ورزش
اگر در ورزش افراط شود و ورزش از حدّ تعادل بيرون رود، مخاطراتي براي كودكان در پي خواهد داشت، كه گاه اين عوارض جبران ناپذير هستند.[1] . غرر الحكم، ص 854.[2] . تربيت بدني از ديدگاه انديشمندان غرب، ص 116.[3] . مربيان بزرگ، ص 342.محمد حسين حقجو