لطفا منتظر باشید ...
شروح نهج البلاغه
مرحوم علامه بزرگوار، شيخ آقا بزرگ تهرانى قدس سره در كتاب ارزشمند خود "الذريعه الى تصانيف الشيعه" مجلد چهاردهم وقتى به نام نهج البلاغه رسيده اند، ابتدا بيان تقريبا مفصلى درباره اهميت نهج البلاغه آورده اند و آن را به منزله خورشيد نورافشان كه شرق و غرب از نور آن استفاده مى كنند و همه افراد بشر از تعليمات آن بهره مى برند تشبيه كرده، و از آن تعبير به برادر قرآن نموده اند، آن را دواى هر عليل و مريض ناميده و دستورات آن را موجب سعادت دنيا و آخرت دانسته اند و در يك كلمه آن را دون كلام خالق و فوق كلام مخلوق ناميده اند.و بعد از بيان مختصرى درباره پراكندگى بيانات حضرت و جمع آورى آنها توسط شريف رضى قدس سره و تقسيم آن به سه بخش "خطب- كتب- حكم" و بيان وجه تسميه آن به نهج البلاغه كه علت آن گشوده شدن ابواب بلاغت براى مراجعه كننده ى به آن است، به بيان شروح نوشته شده بر آن پرداخته و آنها را اعم از نظم و نثر، فارسى و عربى، شرح مشكلات و غوامض، كامل و ناقص، شرح كتب، شرح خطب، شرح حكم، فهرست الفاظ و غير ذلك، ذكر كرده كه جميع آنها نزديك 170 شرح مى باشد و پيرامون هر كدام
توضيحاتى داده اند.
و ما فقط به ذكر نام شروح و نويسندگان آنان اشاره مى نمائيم:
1- شرح ميرآصف قزوينى، متوفى سنه 1136 "شرح خطبه همام".
2- شرح ميرزا ابراهيم بن حسين بن على غفار خوئى، شهيد سنه 1325 "شرح كامل به نام الدره النجفيه".
3- شرح سيد ابراهيم بن محمد حسين بروجردى "به نام مواعظ اهل اسلام كه ترجمه خطبه هائى است كه سيد حسين عرب باغى براى خواندن در خطبه هاى نماز جمعه جمع آورى نموده بود".
4- شرح ميرزا محمد ابراهيم نواب "شرح و ترجمه عهدنامه مالك اشتر".
5- شرح مولى ابوالحسن شريف عاملى "شرح فارسى عهدنامه مالك اشتر".
6- شرح ابوالقاسم بن محمد حسن بختيارى، متوفى سنه 1272.
7- شرح ميرزا ابوالقاسم بن احمد شيخ الاسلام اصطهباناتى "شرح خطبه همام".
8- شرح شيخ ميرزا ابوالمعالى بن محمد ابراهيم كلباسى، متوفى سنه 1315 "شرح خطبه شقشقيه".
9- شرح شيخ احمد كاشانى "چيزى شبيه كاشف براى كلمات نهج البلاغه".
10- شرح شيخ احمد بن حافظ عقيلى كرمانى "به نام دستور حكمت در شرح عهدنامه مالك اشتر".
11- شرح مولى احمد بن على اكبر مراغى، متوفى سنه 1310 "شرح مشكلات نهج البلاغه".
12- شرح شيخ احمد بن محمد وبرى، متوفى سنه 565 "به نام معارج نهج البلاغه".
13- شرح ميرزا احمد على سپهر "شرح فارسى هفتصد كلمه از كلمات قصار".
14- شرح مولى اسماعيل بن محمد حسين مازندرانى، متوفى سنه 1173 "شرح بعضى از كلمات قصار".
15- شرح مولوى اعجاز حسين بن جعفر حسن بن على حسين بدايونى، متوفى 1350 "به نام حل لغات نهج البلاغه در شرح لغات نهج البلاغه".
16- شرح سيد اولاد حسن بن محمد حسن امروهوى، متوفى سنه 1338 "به نام الاشاعه، شرح و ترجمه به زبان اردو".
17- شرح علامه محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، متوفى سنه 1110، "شرح فارسى عهدنامه مالك اشتر".
18- شرح ميرزا محمد باقر نواب "ترجمه فارسى".
19- شرح بعضى از ادباء "شرح منظوم فارسى".
20- شرح بعضى از متاخرين "شرح خطبه شقشقيه".
21- شرح بعضى از اعلام "شرح مختصر و ناقص".
22- شرح بعضى از اعلام "شرح مختصر و ناقصى از لغات نهج البلاغه".
23- شرح بعضى از متاخرين "ترجمه فارسى از 6 رساله و 2 خطبه و بعضى از كلمات قصار".
24- شرح بعضى از افاضل "شرح جملاتى با عنوان قال و اقول".
25- شرح بعضى از فضلاء "ترجمه فارسى تمام نهج البلاغه".
26- شرح يكى از عامه "احتمالا" "با عنوان قال و اقول در بيان لغات".
27- شرح مولى محمد تقى مجلسى، متوفى سنه 1070 "شرح فارسى خطبه استسقاء، كه در بعضى از نسخ نهج البلاغه ذكر شده است".
28- شرح شيخ محمد تقى قمى "شرح و ترجمه فارسى كلمات قصار به نام بخش گهرها".
29- شرح ميرزا محمد تقى كاشانى "سپهر مولف ناسخ التواريخ"، متوفى سنه 1297 "شرح و ترجمه فارسى بعضى از خطب و كتب و كلمات قصار".
30- شرح سيد محمد تقى بن امير مومن بن مير محمد تقى بن محمدرضا حسينى قزوينى، متوفى 1270 "شرح فارسى".
31- شرح مولى محمد تقى بن حسين على هروى حائرى، متوفى سنه 1299 "شرح خطبه همام".
32- شرح استاد توفيق فكيكى، معاصر "شرح عهدنامه مالك اشتر".
