در گذر تاريخ
رفتار غيرانسانى مردم جاهليت پيش از اسلام با زنان و دختران چيزى نيست كه بركسى پوشيده باشد.در آن روزگار زن يك كالاى بى ارزش شناخته و در بازار برده فروشان
عرضه مىشد. دختران به بدترين شيوه زنده به گور مىشدند و زنان در شديدترين قيد و
بندها بدترين روزها را سپرى مىكردند و از خود هيچ اراده و اختيارى، حتى حق زندگى
شرافتمندانه، نداشتند و روزنههاى اميد به روى آنها بسته بود. در چنين عصرى پيامبر
رحمت به دستور پروردگار بارقه اميد و چراغ زندگى در دلهاى مأيوس آن ستمديدگان روشن
ساخت
و پيوسته با گفتار و رفتار خود در زدودن
افكار جاهليت و بازگرداندن شخصيت به زنان سعى وافر نمود.
مشاهده حمايتهاى قاطع و فداكارىها و تلاشهاى پيگير زنان در تاريخ اسلام
گواه تأثير گفتار و عملكرد پيامبر و معصومين قدس سرهما است.
بخشى از اين تلاشهاى خالصانه زنان در دوران پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم
و على عليه السلام را مىتوان در زندگى خديجه كبرى عليهالسلام يافت. او اولين زن
مسلمان بود كه ثروت انبوه خود را در راه اسلام مصرف كرد. نيز دخت پيامبر صلي الله
عليه و آله وسلم بانوى عالم هستى، بهترين نقش را در حفظ اسلام ايفا كرد و سرانجام
در راه دفاع از ولايت و امامت شهيد گشت.
بزرگان دين در كتابهاى خود بخشى را به معرفى و شرح حال زنان اختصاص دادهاند.
شيخ طوسى رحمه الله در كتاب رجال خود در پايان هر بخش بابى به نام «باب النساء» گرد
آورده و در آن نام زنان روايت كننده از معصومين را بر شمرده است، كه شمار آنان به
شصت و دو نفر مىرسد. اين مقامى والاست كه بانويى افتخار يابد سخن معصومان را براى
آيندگان نقل كند و به يادگار نهد و در هر نامش به عظمت ياد شود.
افزون بر اين، در صدر اسلام عده زيادى از زنان به همراه پيامبر در صحنه نبرد
شركت مىكردند و به زنان
مداواى مجروحان و سرپرستى
بيماران مىپرداختند و در انتقال آب و حمل غذا و آشپزى و نگهدارى وسايل رزمندگان و
تهيه دارو و رساندن مهمّات به رزمندگان، و تعمير تجهيزات آسيب ديده و انتقال
مجروحان و شهدا، انجام وظيفه مىنمودند.
نام تنى چند از آن زنان مجاهد و فداكار به قرار زير است.
1. نسيبه دختر كعب مازنيه.
2. ام عطيه
3. ام ابيه
4. ام ايمن
5. حمنه دختر جحش
6. ربيع دختر معوذ
7. ام زياد
9. ليلا غفاريه
10. ام سليم
11. معاذه غفاريه
12. ام سنان اسلميه1
نقش زنان در دوران امام على عليه السلام
در دوره زندگى على عليه السلام نقش زنان مؤمن در حفظ اسلام چشمگير بود. آنها
دفاع از پيشواى مسلمانان را يك وظيفه دينى مىدانستند و زمانى كه دشمنان على
1. رجوع شود به نقش زنان مسلمان در جنگ، از همين نويسنده.