طبقات مفسران شیعه جلد 5

1-سماحة الحجة المحقق اللنكرانى , المرجع الديني الاعلى (دام بقائه ومد ظله الوارف ).

2ـ البرهان , ج 2, ص 75.

3ـ مثنوى معنوى (دفتر 3 ص 205).

4ـ بحارالانوار ج92 ص 95.

5ـ دفتر 4 ص 271.

6ـ مثنوى دفتر 3 ص 206.

7ـ فهرست كتابخانه مرعشى , ج 18, ص 10, كد معرفى 6810.

8ـ تراث العربى , ج 2, ص 88.

9ـ فهرست كتابخانه آية اللّه مرعشى , ج 12, ص 113, كد معرفى 4537.

10ـ رجوع شود به تراجم الرجال , ج 1, ص 467 - 464, كد معرفى 855.

11ـ ريحانة الادب , ج 2, ص 244.

12ـ تراجم الرجال سيزد احمد حسينى اشكورى ج 1 ص 397.

13ـ تراجم الرجال ج 2 ص 642 كد معرفى 1187.

14ـ كتابنامه بزرگ , ج 2, ص 387, به نقل از گنجينه دانشمندان , ج 2, ص 283.

15ـ تفسير و تفاسير جديد, ص 49 ـ 48 و 201.

16ـ تفسير و تفاسير, ص 201.

17- پيشگفتار تفسير روشن ص 22 چاپ 1409 هق .

18ـ فصلنامه پژوهش هاى قرآنى , سال اول , شماره 4, ص 272 ـ 271.

19ـ آشنايى با تفاسير قرآن , ص 30 ـ 30.

20- در نـگـارش مـطالب مربوط به زندگى نامه , به جز برخى منابع كتبى و شفاهى , از اين منبع اسـتـفـاده شـده اسـت :زنـدگانى خطيب بزرگ حسينعلى راشد, محمد موقتيان , مجله معارف اسلامى (نشريه سازمان اوقاف )شماره 8, فروردين 1348, ص 67 - 63. 79 - 76.

22ـ دائرة الـمـعـارف تشيع , ج 4, ص 574 به نقل از مؤلفين كتب فارسى و عربى , ج 2, ص 928 ـ 927.

23ـ معجم رجال الفكر والادب فى النجف خلال الف عام , ص 257 ـ دائرة المعارف تشيع , ج 3, ص 424.

24- تفسير و تفاسير جديد خرمشاهى ص 184.

25ـ درسـى از قـرآن كـريم , تفسير سوره صاد, تهران ياسر, 1359 ش , كتابشناسى قرآن , ص 280, رقم 1299تكامل در قرآن , تهران دفتر نشر فرهنگ اسلامى , 1358 ش , 80, ص 352 ـ رقم 1654 ـ 1655.

26ـ بزرگان تنكابن , ص 233 ـ نسب نامه دودمان علامه تنكابنى , ص 187.

27ـ شـبستر مركز بخش ارونق و انزاب قديم , يكى از بخشهاى حاصل خيز و پرنعمت از توابع تبريز مـى باشد وحدود 1/2877 كيلومتر مربع وسعت دارد مستوفى در نزهة القلوب (740 ه ق ) فراوانى نعمت اين بخش راستوده است از اين قصبه عارف نامدار شيخ محمود شبسترى صاحب گلشن و شـهيد راه حق شيخ محمدخيابانى , و جمعى از بزرگان فقه و فقاهت برخاسته اند كه يكى از آنان همين شخصيت بزرگوار مى باشد.

28ـ پيشگفتار تفسير سوره حمد.

29-كتابنامه بزرگ قرآن , ج 1, ص 230 به نقل از ماخذ: كتابشناسى ملى ايران , نيه دوم , 52 13, ص 32 ـ فهرست برگه هاى چاپخانه هاى عمومى كشور, ج 1, ص 15 ـ كيهان انديشه , شماره 285, ص 232 ـ فهرست بنيادقرآن , 1364 ه.

30ـ مجله بينات , شماره 4, ص 69 ـ 60, مقاله آقاى الياس كلانترى .

31ـ مـجـله بينات , صادره از مؤسسه معارف اسلامى امام رضا (ع ) در قم , شماره , 4, ص 60 ـ 69, سال اول 1373 وشماره 5, ص 32 تا 41 ـ سال دوم 1374 ه.

32ـ فصلنامه پژوهشهاى قرآنى , شماره 4, ص 277.

33ـ مجله مكتب اسلام .

34ـ كـتـابـنـامـه قـرآن كريم , ج 1, ص 279 , به نقل از منابع : فهرست موضوعى كتابهاى ناشران خـارجـى چهارمين نمايشگاه بين المللى كتاب تهران , ص 12 ـ آئينه پژوهش , شماره 20, ص 95 ـ فهرست موضوعى ناشران خارجى در سومين نمايشگاه بين المللى , ص 209.

35ـ كتابنامه بزرگ , ج 1, ص 287 به نقل از منابع : فهرست بنياد قرآن در سال 1346 ه.28, ص 232 ـ لـيـسـت كتاب هاى فهرست شده در كتابخانه مركزى و مركز اسناد مشهد, 1362 ـ 1352 ه.ص 46.

36ـ كيهان انديشه , شماره 28 , ص 234 ـ آشنائى با تفاسير قرآن , ص 58 ـ كتابشناسى قران و علوم قرآن , ص 216ـ 215 ـ فهرست كتاب ها چاپى فارسى , ج 1, ص 395.

37ـ كـتـابـنـامه بزرگ قرآن , ج 1, ص 372 به نقل از ماخذ: كتاب هفته , شماره 13, ص 4 ـ مجله بينات , شماره 1 , ص 103 ـ مجله نمايه , شماره 26, ص 74 ـ فهرست انتشارات اسلامى در ششمين نمايشگاه بين المللى تهران .

38ـ ايـن نـوشـتـه در سـال 1410 هـ ق در كنگره اى كه از سوى دارالقرآن الكريم آية اللّه العظمى گلپايگانى ترتيب يافته بود توسط مؤلف محترم به دست اينجانب رسيد.

39ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 575 به نقل از منابع : مستدركات اعيان الشيعه , ج 3, ص 64 ـ مقدمه ى موسوعة البرغانى فى فقه الشيعه , ج 1, ص 56 ـ نقبا البشر, ج 4, ص 1630.

40ـ تفسير و تفاسير جديد, ص 186.

41ـ مجله حوزه , شماره 25 , مصاحبه مؤلف با مجله حوزه آشنائى با تفاسير قرآن , ص 103 ـ 102.

42ـ پيشگفتار و مطلع تفسيرى فى ظلال الانفال .

43ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 1, ص 235 به نقل از منابع : برگه هاى كتابخانه هاى عمومى كشور, ج 2, ص 15 ـفهرست كتاب هاى كتابخانه مركزى و مركز اسناد مشهد, 1367 ـ 1364 ه.

44ـ آشنايى با تفاسير قرآن , ص 94 ـ 93.

45ـ رجال نجاشى , ص 287, كد معرفى 765 با تصحيح آية اللّه شبيرى .

46ـ فصلنامه پژوهش هاى قرآنى , سال اول , شماره 3, 1374.

47ـ تراثنا, شماره 19, ص 139.

48ـ دائرة المعارف تشيع , ج 2, ص 527.

49ـ الذريعه , ج 11, ص 54, كد معرفى 335.

50ـ الذريعه , ج 12, ص 285, كد معرفى 1913.

51ـ الذريعه ج 20 ص 175 كد معرفى 4488.

52ـ الذريعه , ج 24, ص 248, كد معرفى 1284.

53ـ پيشگفتار اخلاق و راه سعادت بانو امين , ص 3.

54ـ مجله بينات , شماره 6, سال دوم , 1374, 153 ـ ص 136.

55ـ ريحانة الادب , ج 8, صت 366 ـ 365, چاپ خيام تهران .

56ـ تذكرة القبور آيت اللّه حاج شيخ عبدالكريم گزى اصفهانى (متوفى 1341). 57ـ در مورد شناخت اين مفسره عاليقدر مى توان به معجم رجال الفكر و الادب فى النجف , خلال الف عام , ص 257 ـ دايرة المعارف تشيع , ج 3, ص 424 ـ نشريات ادوارى در سال 1400 ه.

58ـ رك : مقالات و بررسى ها, دفتر 52 ـ 51, ص 315, و كيهان انديشه , شماره 48, ص 158 ـ 143.

59ـ رك : مقالات و بررسى ها, دفتر 52, ص 51.

60ـ رك : كتابشناسى قرآن و علوم قرآنى , ص 86.

50 - 49, ص 234 ـ 220 ـ خ , الف ـ زن از ديدگاه قرآن و اهل بيت عليهم السلام ـرك : كتابنامه زن .

62ـ رك : فهرست پايان نامه هاى فارغ التحصيلان دانشكده الهيات و معارف اسلامى دكترى و فوق ليسانس 1324 ـ 1265, ص 26.

63ـ رك : رسالة القرآن , شماره 2, ص 195.

64ـ رك : مقالات و بررسيها, دفتر 50 ـ 49.

65ـ رك : مقالات و بررسى ها, دفتر 46 ـ 45, و دفتر 48 ـ 47, ص 248.

66ـ رك : كتاب شناسى قرآن و علوم قرآنى , 168 صفحه .

67ـ نقل از پيشگفتار گنجينه سعادت , چاپ خود مؤلف , سال 1384.

68ـ رك : مقالات و بررسى ها, دفتر 52 ـ 51, ص 206.

69ـ به نقل از نامه خانم باقرى از دانشگاه به مؤلف محترم كتابنامه زن .

70ـ رك : معجم المؤلفين , ج 7, ص 412.

71ـ رك : كتابنامه زن (خطى است ). 72ـ رك : كتاب شناسى قرآن و علوم قرآنى , ص 126.

73ـ رك :كتاب شناسى قرآن و علوم قرآنى , ص 199.

74ـ رك : فهرست پايان نامه فارغ التحصيلان دانشكده الهيات و معارف اسلامى , ص 30.

75ـ فهرست كتابهاى چاپى فارسى خانبابامشار, ج 4, ص 3139.

76ـ مقالات و بررسى ها, دفتر 50 ـ 49 ـ ص 233.

77ـ رك : كتاب شناسى قرآن و علوم قرآنى , ص 131.

78ـ در بـيـن زنـان مـسلمان فراوانند بانوانى كه محدثه و روايت گر احاديث يا حافظه ى قرآن و قـارئه ى بـلـند مقام آن بوده باشند تنها در زمينه بخش اول آن كه عبارت از روايت و حديث بوده باشد در دو منبع معتبر اسلامى يكى در كتاب معجم رجال الحديث تاليف مرحوم آيت اللّه العظمى خوئى1 بيش از يكصد و سى و چهار محدثه وراويه معرفى شده اند.

در مـنـبـع ديـگرى به نام ((ريحانه الادب )) تاليف محقق نامدار معاصر مرحوم ميرزا محمد على مـدرس تـبريزى در جلد هشتم آن بيش از 200 نفر معرفى شده اند كه تازه هر كدام از آنان چندين حـديث و روايت را از مبادى آن , روايت نموده اند در طول تاريخ اسلام تعداد بانوان در رشته تفسير بسيار محدود و نادر و انگشت شمار وشايد به مفهوم واقعى آن ناياب و ناپيدا بوده باشد.

الـهـى هـستند با زحمت فراوان چند نمونه را از لابلاى تاريخ اسلام استخراج و در اختيار خواننده عزيز قرارداديم يقين داريم با توجه به تحولات روحى و درونى كه در اثر انقلاب اسلامى در بانوان به وجود آمده است و با توجه به گسترش معارف قرآنى كه در بين اين قشر عظيم صورت پذيرفته است ,

مطرح ساختن همين تعداد معدود خود زمينه تحول و دگرگونى و مطلع حضور بيشتر اين قـشـر شـريـف در ايـن عرصه از ناپيداكرانه معارف و مدارج انديشه هاى والاى قرآنى خواهد بود و اطـمـينان كامل موجود دارد به هر مقدار و اندازه كه حضور آنان در اين صحنه عزت و شرف وقار بـيشتر گردد رشد و تعالى و پيشرفت جامعه اسلامى ,سرعت و شدت بيشترى خواهد گرفت و به تمدن واقعى خويش , نزديكتر خواهد بود.

درسـت است وقتى ((مفسر)) گفته مى شود مقصود ما از آن يك مفهوم نسبى و انتزاعى است كه تـجـزيه پذير وقابل تشكيك مى باشد نه يك مفهوم بسيط و مطلق ـ چون يقين داريم اين اطلاق و بـسـاطـت تنها در شان پيامبربزرگوار اسلام آن مفسر واقعى كلام اللّه مجيد و تربيت يافتگان آن مـكـتـب وحـى و الـهـام مـى باشد و پس از او,آنان كه در مكتب وحى و الهام او تلمذ و شاگردى نموده اند نه در مكاتب ديگر.

اسـلامـى )) تعداد يكهزار و پانصد تن از زنان نامى را در عرصه هاى مختلف فرهنگى , هنرى , قرآنى و... معرفى نموده ايم , كه با لطف حق پس از نشر طبقات به آن خواهيم پرداخت .

79ـ فصلنامه پژوهش هاى قرآنى , شماره 4, ص 279 ـ 278.

80ـ تاريخ علما و فقهاى اصفهان , آقاى مهدوى , ج 3, ص 170 تا 162.

81ـ فصلنامه پژوهش هاى قرآنى , شماره 4, ص 274.

82ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 576 ـ يادداشت هاى شخصى آقاى شهيدى صالحى .

83ـ آئينه دانشوران , ص 468 ـ 466.

84ـ دائرة الـمعارف تشيع , ج 4, ص 576 به نقل از منابع : مستدركات اعيان الشيعه , ج 1, ص 40 ـ معجم الدراساة القرآنيه عند الشيعة الاماميه , ص 21.

85ـ مجله آئينه پژوهش , شماره 1, ص 60 ـ 50.

86ـ الذريعه , ج 21, ص 336 و ج 12, ص 274.

87ـ آشنايى با تفاسير قرآن , ص 104 ـ 103 ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 580 ـ معجم المؤلفين العراقيين , ج3 , ص 118 ـ 118.

88ـ آئيـنـه دانـشـوران , ص 491 ـ نـقـبـا البشر, ج 2, ص 704, كد معرفى 1144 ـ تاريخ علمى و اجتماعى اصفهان , ج2 , ص 267 ـ گنجينه دانشمندان , ج 14, ص 535 ـ مؤلفين كتب چاپى , ج 2, ص 33 ـ مجله مكتب اسلام درسال وفات او.

89ـ گنجينه ى دانشمندان رازى , ج 4, ص 412.

90ـ تفسير روان جاويد ـ آثار الحجة , ج 2, ص 265 ـ روزنامه جمهورى اسلامى , شماره 5375, سال نهم , يكشنبه18 مرداد 1361, ص 477 ـ 461 ـ اختران فروزان شريف رازى , ص 225 ـ 223.

91ـ در مـورد تـفسير روان جاويد و شرح حال آية اللّه ثقفى مى توان منابع زير: آثار الحجة , ج 2, ص 1265 ـفهرست مؤلفين كتب چاپى تفسير روان جاويد, ج 2, ص 459 ـ روزنامه جمهورى اسلامى , شماره 5375.

92ـ بـحـارالانـوار, ج22 ص 661, ايـن تـفـسير به كوشش حجة الاسلام و المسلمين آقاى حسين رضوانيان در مجله بينات در حال انتشار است .

93ـ مجله درسهائى از مكتب اسلام , شماره ويژه , سال 26, شماره 2, 1365 ش .

94ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 582.

95ـ كتاب نامه بزرگ , ج 2, ص 596 به نقل از منابع : كتاب شناسى ملى ايران , سال 1364 ه.

ـ فـهـرست موضوعى كتاب هاى ناشران داخلى , ص 92 ـ مجله نور علم , شماره 2 و 3, دوره 5, ص 27.

96ـ سوره آل عمران , آيه 61.

97ـ مجله ياد, شماره 7 , سال 2, ص 32 ـ رجال قم , ص 158 ـ گنجينه دانشوران سيد عليرضائى , ص 403.

98ـ آشنايى با تفاسير, ص 12, زندگينامه مولف ر.

99ـ آشنايى با تفاسير قرآن , ص 13 ـ 12.

100ـ به نقل از پيشگفتار كتاب سيد الشهدا (ع ) مرد مافوق انسان , سال 1348 ه.

101ـ مصاحبه با مجله حوزه , شماره 35.

102ـ تحت اين عنوان كه بيوگرافى ايشان در دو كلمه خلاصه مى شود: بيان و بنان يا قلم و بيان , ولى از آن روز به بعد زندگى او سه كلمه شده است : بيان , بنان و مسئوليت (زاده اللّه توفيقا). ج 1, ص 162 بـه نقل از مجله نمايه , شماره 83, ص 62 ـ فهرست موضوعى ناشران داخلى , ص 83 نيزمعرفى شده است .

103ـ كتابشناسى علوم قرآنى , ص 260.

104ـ كتابشناسى , علوم قرآنى , ص 332.

105ـ كـتـابـشـناسى , علوم قرآنى صفحه 337 رقم و كتابنامه بزرگ قرآن , ج 1, ص 286 به نقل از ماخذ: كتابشناسى ملى ايران , 1365, نيمه دوم , شماره 58, ص 34 ـ كتابنامه ارديبهشت ماه 1365, ص 67.

106ـ كـتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 1, ص 234, به نقل از منابع فهرست موضوعى ناشران خارجى شركت كننده درسومين نمايشگاه بين المللى , ص 1272.

107ـ كتاب شناسى علوم قرآن , ص 358, رقم معرفى 1671.

108ـ كـتـابـنـامه بزرگ , ج 2, ص 610 به نقل از مجله توحيد اردو, ج 2, شماره 1, ص 146 ـ مجله مشكوة , شماره 10,ص 20 ـ فهرست آثار چاپى شيعه در شبه قاره هند, بخش اول , ص 12.

109ـ دفتر نشر فرهنگ اسلامى پائيز (1368 ش .

110ـ فصلنامه پژوهش هاى قرآنى , شماره 4, ص 278.

111ـ فصلنامه پژوهش هاى قرآنى , شماره 4, ص 281.

112ـ كـتابنامه بزرگ , ج 2, ص 591 به نقل از منابع : كتابنامه بهار 1367 هجرى شمسى , ص 65 ـ كتابشناسى ملى ايران , نيمه اول , شماره 61, ص 21.

113ـ پيشگفتار, ص 2.

114ـ از پيشگفتار تفسير پيام قرآن , ص 7 ـ 8.

115ـ كه دست خط مباركشان موجود مى باشد.

116ـ كـتابنامه بزرگ قرآن , ج 1, ص 167 به نقل از ماخذ: كتابشناسى ملى ايران , نيمه اول , شماره 63, ص 27 ـكتابنامه تابستان 1368, ص 7.

117ـ الذريعه , ج 18, ص 264, كد معرفى 36.

118ـ كـتـابـنـامـه بـزرگ قرآن , ج 1, ص 268 به نقل از منبع : كتابنامه پاييز 1368, ص 355 ـ در فهرست خانبابامشار,ج 4, ص 4356 به جاى سوره ((نور)) سوره ((طور)) نگاشته است .

119ـ پـس از شـروع تفسير در سطح تلويزيون و راديو, شادروان آية اللّه سيد محمود طالقانى ديگر شخصيت اسلامى و قرآنى بود كه برنامه ((باقرآن در صحنه )) هر هفته شيفتگان معارف قرآنى را با بيانات جذاب وشيرين خود, كامياب مى نمودند.

120ـ معانى الاخبار, ج 22, باب معنى الحروف المقطعه .

121ـ شرح چهل حديث , ج 351 ـ امام خمينى (ره ) چاپ مؤسسه تنظيم و نشرآثار امام خمينى .

122ـ سوره بقره , آيه 34.

123ـ كشف الاسرا, ص 24.

124ـ سوره بقره , آيه 43.

125ـ كشف الاسرا, ص 140.

126ـ سوره بقره , آيه 124.

127ـ كشف الاسرار, ص 139.

128ـ سوره بقره , آيه 186.

129ـ سوره قاف , آيه 16.

130ـ شرح چهل حديث , ص 288.

131ـ سوره بقره , آيه 201.

132ـ سر الصلوة , ص 28.

133ـ سوره بقره , آيه 201.

134ـ صحيفه نور, ج 20, ص 153.

135ـ سوره بقره , آيه 257.

136ـ شرح چهل حديث , ص 495.

137ـ سوره بقره , آيه 257.

138ـ سوره انفال , آيه 17.

139ـ سوره فتح , آيه 10.

140ـ صحيفه نور, ج 4, ص 152.

141ـ صحيفه نور, ج 16, ص 91.

142ـ صحيفه نور, ج 7, ص 60.

143ـ سوره نور, آيه 40.

144ـ صحيفه نور, ج 7, ص 192.

145ـ صحيفه نور, ج13 , ص 265.

146ـ سوره بقره , آيه 285.

147ـ كشف الاسرار, ص 153.

148ـ پـيـرامـون تـفسير و روش تفسيرى آن عارف صمدانى , به مقاله آقاى عبداللهيان , در مجله بينات , شماره 2, سال اول , ص 51 ـ 44 مراجعه شود.

149ـ كـتـابـنـامـه بـزرگ قـرآن , ج 2, ص 592 به نقل از منابع : آيينه پژوهش , شماره 1, ص 87 ـ فـهـرست موضوعى كتاب هاى ناشران داخلى در چهارمين نمايشگاه بين المللى , ص 92 ـ كتابنامه زمستان , ص 89, 1358 ه.

150ـ الـمـحـقـق الطباطبايى فى ذكراه السنوية الاولى , ج 1, ص 303 ـ گنيجينه ى دانشمندان , سيرة العلامة الفانى .

151ـ سوره 21, آيه 30.

152ـ سوره 39, آيه 21.

153ـ پيشگفتار امثال القرآن , چاپ اسوه , 1368 ه.

154ـ روزنـامـه اطـلاعات , شماره 18961, جمادى الثانى 1410 به قلم واعظ گرامى جناب آقاى فـاطـمـى نـيـا فـرزندبرومند و خلف صالح وى (از ايشان خلف صالح واعظ توانا آقاى سيد عبداللّه فاطمى نيا به جا مانده است كه مسلمين از وجودى خود ايشان منتفع و بهره مند مى باشند). 155ـ كتاب نامه بزرگ قرآن , ج 2, ص 390.

156ـ مجله بصائر, سال سوم , شماره 23.

157ـ آشنايى با تفاسير قرآن , ص 38 ـ 37.

158ـ ريحانة الادب , ج3 , ص 129 ـ فقهاى نامدار شيعه , چاپ دوم , ص 516 و منابع متعدد و فراوان ديگر.

159ـ فقهاى نامدار شيعه , ص 544 ـ 500, كتابخانه آية اللّه مرعشى قم , چاپ دوم .

160ـ آشنايى با تفاسير قرآن , ص 16.

161ـ مجله حوزه شماره چهلم , ص 172 ـ 171.

162ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 578 به نقل از منابع : گنجينه ى دانشمندان , ج 6, ص 166 ـ ذيل ترجمه مفيدى ـ يادداشت هاى شخصى آقاى شهيدى صالحى .

163ـ آئينه پژوهش , شماره 7, ص 100.

164ـ قـصه هاى قرآن از انتشارات اميرى , خيابان مجاهدين اسلام , چاپ چهاردم , بهار 1360 تيراژ 15000 نسخ .

165ـ فقهاى نامدار شيعه , چاپ دوم , صفحات 545 تا پايان كتاب .

166ـ الذريعه , ج4 , ص 246 ـ در مورد آية اللّه العظمى خوئى به فقهاى نامدار شيعه , چاپ دوم , ص 581 ـ 545 ـمـجـلـه نور علم , شماره 47, ص 69ـ 50 ـ مجله مكتب اسلام , سال 1413 ـ ويژه نامه تاريخ و فرهنگ معاصر.

167ـ بيدارگران اقاليم قبله , ص 277 ـ 222 ـ علماى معاصرين خيابانى , ص 162 ـ ريحانة الادب , ج 1, ص 171 ـالاعـلام زركـلى , ج 1, ص 302 ـ مقدمة الهدى الى دين المصطفى , ج 1, چاپ دوم , نـجـف مـكتبة الحيدرية ,1385, ص 21 ـ 20 ـ فقهاى نامدار شيعه , چاپ كتابخانه آيت اللّه مرعشى نجفى , ص 546 ـ مفاخر آذربايجان ,تاليف نگارنده , چاپ نشر آذربايجان تبريز, ج 1, ص 470 ـ 447.

168ـ مـيـانـه در جـنوب شرقى آذربايجان بر سر راه تهران و تبريز واقع شده است و تا تهران 466 كـيلومتر و تا تبريز145 كيلومت فاصله دارد يكى از شهرهاى تاريخى و كهن آذربايجان مى باشد و گفته شده است در سال 720 قبل از ميلاد به نام ((جاننا)) قرار داشته است و شايد اطلاق ميانه به عـلت واقع شدن بين زنجان و تبريز بوده باشد به آن كيفيت كه مؤلف فرهنگ آنندراج گفته است در هـر صورت امروز, شهرى است با جمعيت 300 تا400 هزار نفرى با علماى بزرگوارى مثل آيات الـهـى : احـمدى ميانجى و شيخ محمد باقر ملكى و....

169ـ كيهان فرهنگى , سال نهم , شماره 12, سال 71.

170ـ اطـلاعـات فوق توسط فرزند برومند ايشان حجة الاسلام آقاى على ملكى ميانجى در اختيار نگارنده قرارگرفته است .

171ـ كيهان انديشه , شماره 50, ص 164.

172ـ آئينه پژوهش , شماره 22, ص 88.

173ـ سوره نسا, آيه 82.

174ـ سوره واقعه , آيه 79.

175ـ مجله تراثنا, شماره 39 ـ 38, ص 476.

176ـ مجله بينات , شماره 4, ص 192.

177- مجله بينات , شماره 45, ص 164 ـ 161.

178- آدرس فعلى : صفائيه , كوچه مسعود, پلاك 54.

179ـ يادواره آية اللّه فقيه ايمانى بقلم حجة الاسلام و المسلمين سيد حجت ابطحى اصفهانى , ص 50 ـ 44.

180ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 1, ص 269 به نقل از منابع : مجله مسجد, شماره 15, ص 109 ـ كتاب هفته , سال اول ,شماره 44, ص 5 ـ پيام قرآن , شماره 3, ص 73 ـ بينات , شماره 3, ص 197.

181ـ كتابنامه برگ قرآن كريم , ج 1, ص 31 ـ كتابنامه تابستان 1367, ص 91 و تابستان 1368, ص 136 ـ كيهان انديشه , شماره 28, ص 233.

182ـ آئيـنه پژوهش , ش 21, ص 104, سال 1372 ـ مكتب اسلام , شماره 10, ص 563 به قلم استاد سبحانى .

183ـ كـتـاب نـامـه بزرگ , ج 1, ص 75 به نقل از منابع تراثنا, شماره 26, ص 235 ـ رسالة القرآن , شماره 9, ص 216 ـكتاب نامه ى تابستان 1370 ه.

184ـ كيهان انديشه , شماره 28.

117 - 116 ـ آشنائى با تفاسير قرآن , ص 107.

186ـ كـتـاب نـامـه بزرگ قرآن , ج 1, ص 368 به نقل از فهرست شركت انتشار در نمايشگاه بزرگ مازندران .

187ـ آئينه پژوهش , شماره 23, ص 96.

188ـ آئينه پژوهش , سال 5, شماره 3, ص 130 ـ 129.

189ـ كتاب فلسفه آفرينش , راغب اصفهانى , ترجمه زين العابدين قربانى , ص 32.

190ـ كـتـاب كـلـمة اللّه , سيد حسن شيرازى , ص 169 به نقل از مشارق انوار اليقين , تاليف رجب البرسى , چاپ دارالصادق بيروت .

191ـ پيشگفتار كتاب قطره , انتشارات مبعث بابل , ص 4 ـ 1.

192ـ آئينه پژوهش , شماره 34, ص 78.

193ـ سوره نسا, آيه 34.

194ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1513, به نقل از مجله حوزه , شماره 7, ص 157.

195ـ سوره توبه , آيه 37 ـ 36.

196ـ سوره توبه , آيه 36.

197ـ كيهان فرهنگى , شماره 123, ص 54.

198ـ از پيشگفتار كتاب معاد, چاپ دوم , سال 1414 به قلم فرزندشان آقاى ابراهيم ربانى ميانجى .

199ـ زندگى در عالم مطبوعات

كيهان فرهنگى در سال دوم انتشار خود ((ويژه نامه اى )) به ايشان اختصاص داده است و جمعى از فضلا از آن ميان دانشمند بزرگوار حضرت آقاى استادى و نويسنده تلاشگر آقاى دكتر عبدالكريم سـروش و گـزارشـگـرفـرهـنگى كيهان به حضورشان رسيده اند و مطالبى را پرسيده اند و پاسخ شنيده اند.افـرادى كـه علاقه مند دريافت شرح حال تفصيلى اين استاد بزرگوار بوده باشند, مى توانند به آن ويژه نامه مراجعه فرمايند.

200ـ الـذريـعـه , ج 8, ص 292 ـ 280 ـ ج 11, ص 260 ـ ج 12, ص 289 ـ ج 13, ص 216 ـ ج 16, ص 185 و 228 و329 ـ ج 17, ص 258 ـ مـسـتـدرك الـذريـعـه , ج 46, ص 286 ـ خداشناسى ادبيات فـارسـى , ص 252 ـكـتـاب شـناسى قرآن و علوم قرآنى , ص 270, رقم 1250 كه از نوشته ى فاضل گرامى آقاى ناصرالدين انصارى استفاده شده است .

201ـ مجله بينات , شماره 7, ص 212 ـ 211.

202ـ مجله بينات , شماره 3, سال سوم , ص 186.

203ـ الذريعه , ج 25, ص 206, كد معرفى 291.

204ـ كيهان انديشه , شماره 69, ص 192.

205ـ مجله بينات , سال سوم , شماره 3, ص 185 ـ 184.

206ـ آيينه پژوهش , شماره 40, ص 56.

207ـ مجله بصائر, شماره 22, سال سوم , ص 50 ـ 48.

208ـ نهج البلاغه , خطبه 156.

209ـ سوره ى انفا, آيه 7.

210ـ نهج البلاغه , خطبه 131.

211ـ مجله بينات , شماره 3, سال اول , ص 138.

212ـ كتاب گيلان , ج 2, ص 689 ـ 688.

213ـ چاپ اول آن توسط نشر سايه قم به سال 1357 ه.

214ـ گنجينه دانشمندان رازى , ج 2, ص 298.

215ـ آيينه پژوهش , شماره 40, ص 56.

216ـ مقدمه كتاب .

217ـ مجله تراثنا, شماره 45 ـ 46, ص 414 ـ 413.

218ـ كـتـابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1572, به نقل از مجله بينات , سال اول , شماره 2, ص 153.

219ـ مجله بينات , سال سوم , شماره 3, ص 182.

220ـ مجله بينات , شماره 3, ص 178 ـ 177.

221ـ مجله بينات , شماره 4, ص 199.

222ـ مجله بينات , شماره 4, ص 199.

223ـ مجله بينات , شماره 4, ص 200.

224ـ سـلـطانى فر, صديقه ـ مريم حكيم سيما, كتابشناسى قرآن و علوم قرآنى : چاپ اول , تهران , سازمان تبليغات اسلامى , 1370, 440 صفحه وزيرى .

225ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1479 به نقل از تاريخ بغداد, ج 4, ص 60.

226ـ در كـتـابـخانه ى نگارنده يك دوره از تفسير ابوالفتوح رازى در پنج مجلد رحلى , چاپ عهد مظفرى ورضاخانى موجود مى باشد كه در سال 1323 ه.

شرح حال مؤلف نيز نيز به قلم مرحوم قزوينى افزوده شده است .

227ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 214.

228ـ كتابنامه بزرگ قرآن ج 4, ص 1479.

229ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1546, به نقل از كاتالوگ نوشته هاى تركيه , ج 1, ص 16.

230ـ كـتـابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1482 ـ 1481, به نقل از منابع : كيهان انديشه , شماره 21, ص 110 وشـمـاره 28, ص 232 ـ فـهرست نسخه هاى خطى منزوى , ج 3, ص 1972 ـ فهرست بـنـياد قرآن ـ مجله مشكاة ,شماره 2, ص 168 ـ دائرة المعارف اسلامى , ج 137, ص 36 ـ بزرگان نـامـى پـارس , ج 1, ص 476 ـ ريـحـانة الادب , ج 2, ص 332 ـ فهرست نسخه هاى خطى كتابخانه عمومى آية اللّه مرعشى , ج 11, ص 62 و 354.

231ـ كـتـابـنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1545, به نقل از منابع : فهرست مشروح مخطوطات عـربـى در مـوزه وكـتـابـخـانـه ى سالار جنگ حيدرآباد (اندراپراديش ), ج 7, ص 217 ـ فهرست مخطوطات كتابخانه ناصريه ,لكنهو, هند, رديف 18.

232ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 215.

233ـ كـتـابـنـامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1511, به نقل از منابع : معجم المخطوطات الشيعه حول الـقـرآن , ص 27 و 172 و 174 ـ فـهرست مخطوطات مكتبة الامام الحكيم الاعامه , ج 1, ص 115 و ديگر منابع .

234ـ كـتـابـنـامـه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1509 ـ 1508, به نقل از منابع : دليل المخطوطات حـسـيـنـى , ص 222 ـاعـيان الشيعه , ج 8, ص 86 و 368 ـ ايضاح المكنون , ج 1, ص 281 ـ ريحانة الادب , ج 2, ص 135 ـ هدية الاحباب , ص 166 ـ روضات الجنات , ج 4, ص 376 و ديگر منابع كه در منبع فوق معرفى شده است .

235ـ كـتـابـنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1504, به نقل از منابع : علوم قرآن كريم (تركى ), ص 241 ـ فهرست الكتب التركية الموجودة بالكتبخانة الخدوية , ص 7 ـ كشف الظنون , ج 1, ص 446 و ديگر منابع .

236ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 215.

237ـ الذريعه , ج 4, ص 72, كد معرفى 295.

238ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 215, نگارش آقاى دكتر محمد حسين روحانى .

239ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1554, به نقل از علوم قرآن كريم تركى , ص 241.

240ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1551.

241ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1524.

242ـ كـتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 2, ص 142, به نقل از زندگينامه ى علامه مجلسى , ج 2, ص 411.

243ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1544, به نقل از منابع : نشريه كتابخانه مركزى دانشگاه تهران (نسخه هاى خطى ), ج 2, ص 68 ـ فهرست نسخه هاى خطى كتابخانه هاى رشت و همدان , ج 3, ص 1101 ـفهرست كتابخانه مركزى دانشگاه تهران , ج 10, ص 1626 و ج 13, ص 3167.

244ـ كـتـابـنـامـه بـزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1552, به نقل از منابع : فهرست نسخه هاى خطى دانشگاه تهران , ج 16,ص 288 و ج 8, ص 148.

245ـ الذريعه , ج 4, ص 89, كد معرفى 396.

246ـ كـتـابـنـامـه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1498, به نقل از منابع : معجم مخطوطات الشيعه حول الـقـرآن , ص 24 ـفهرست نسخه هاى خطى قرآن منزوى , ج 1, ص 10 ـ فهرست نسخه هاى خطى دانشگاه تهران , ج 13, ص 3186.

247ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1545, به نقل از منابع : معجم مخطوطات الشيعه حول القرآن , ص 30 ـفهرست كتابخانه ى آيت اللّه مرعشى , ج 12, ص 182.

248ـ كـتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1547, به نقل از فهرست نسخ خطى كتابخانه عمومى آية اللّه نجفى ,ج 19, ص 244.

249ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1487 به نقل از تذكرة العلما المحققين , ج 2 ص 142.

250ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1533, به نقل از تلامذة العلامة المجلسى , ص 95.

251ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص .

252ـ كـتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1533, به نقل از منابع : اعيان الشيعه , ج 10, ص 234 ـ فـهـرسـت مـخطوطات خزانة الروضة الحيدريه , ص 20 ـ تذكرة العلما المحققين , ج 2, ص 134 ـ وحيد بهبهانى دوانى , ص 107 ـ زندگينامه علامه مجلسى , ج 2, ص 359 ـ معجم مؤلفى الشيعه , ص 381 ـ ريحانة الادب , ج3 , ص 425.

253ـ كـتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1485, به نقل از منابع : فهرست كتب فن تفسير اهل تشيع ـ مجله توحيد ـ اردودائرة المعارف , ج 6, ص 532 و ج 12, ص 104.

254ـ كـتـابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1502, به نقل از منابع : دايرة المعارف تشيع , ج 1, ص 240 ـ الـذريـعـه ,ج 4 , ص 89 و ج 9, الـقسم الثانى , ص 346 ـ ريحان الادب , ج 3, ص 451 ـ دايرة المعارف سياح , ج 1, ص 70ـ گنجينه يا كشكول سياح , ج 2, ص 28.

255ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1547, به نقل از طبقات اعلام الشيعه , القسم الاول من الجز الثانى ,ص 152.

256ـ كـتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1498 ـ 1497 به نقل از منابع : مكارم الاثار, ج 3, ص 1219 ـ نقبا البشر فى القرن الرابع العشر, ج 3, ص 1219 ـ الذريعه ج 4, ص 89.

257ـ الذريعه , ج , ص 26, كد معرفى 994.

258ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1500 به نقل از گنجينه دانشمندان (رازى ), ج 5, ص 341.

259ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1493, به نقل از رسالة القرآن , شماره 9, ص 225 ـ الذريعه , ج 4, ص 88.

260ـ الذريعه , ج 4, ص 75, كد معرفى 314 و ج 4, ص 591, كد معفرى 591.

261ـ كـتـابـنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1528, به نقل از منابع : الاعلام زركلى , ج 6, ص 63 ـ طبقات اعلام الشيعه , ج 1, ص 256 ـ الذريعه , ج 4, ص 123.

262ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1523, به نقل از منابع : معجم مؤلفى الشيعه , ص 401 ـ الذريعه , ج 4, ص 127.

263ـ فهرست خانبابامشار, ج 2, ص 1612.

264ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1489 ـ 1487 ـ گنجينه دانشمندان رازى , ج 8, ص 109.

265ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1533, به نقل از منابع : المورد, ج 9, شماره 4, ص 789 ـ معجم المؤلفين العراقيين , ج 3, ص 260 ـ معجم الدراسات القرآنيه عند شيعة الاماميه , ص 68.

266ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1502 ـ 1501 به نقل از منابع مختلف .

267ـ دائرة المعارف تشيع , ج 4, ص 216.

268ـ كـتـابـنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1553, به نقل از صورت كتاب هاى فهرست شده در كتابخانه مركزى ومركز اسناد مشهد (1362 ـ 1352), ص 232.

269ـ فهرست خانبابامشار, ج 3, ص 3886.

270ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1553.

271ـ كـتـابـنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1555, به نقل از منابع : پيام قرآن , شماره 4, ص 76 ـ فهرست پايان نامه هاى فارغ التحصيلان دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران , ص 30.

272ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1555, به نقل از فهرست پايان نامه هاى فارغ التحصيلان دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران , ص 73.

273ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1487.

274ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1541, به نقل از منابع : هزار سال تفسير فارسى , ص 203 ـ فهرست كتابهاى چاپى موجود در ژاپن , ج 2, ص 225 ـ فرهنگ كتابهاى فارسى از قرن 4 تا 1300 ه.

انديشه , شماره 38, ص 5.

275ـ كـتـابـنـامـه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1503 ـ 1502, به نقل از منابع : معجم مخطوطات الـشـيعه حول القرآن ,تفسير شماره 65 ـ فهرست موضوعى كتابهاى موجود در بازار ايران در سال 1354, ص 155 ـ كتابشناسى ملى ايران , بهار 1353, ص 24 و بهار 1354, ص 18 و زمستان 1351, شماره 81 و شماره 190, ص 38 ـ 37 ـالقرآن الكريم فى عالم الترجمة و النشر و التكريم , ص 57.

276ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1548, به نقل از منابع : صورت كتاب هاى فهرست شده در كـتـابخانه مركزى و مركز اسناد مشهد (4ـ1362), ص 169 ـ فهرست برگه هايى كتابخانه هاى عمومى كشور, ص 60 ـكتابشناسى ملى ايران , شماره 50 (1361), ص 60.

277ـ كـتـابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1502 ـ 1501, به نقل از منابع : كتابشناسى ملى ايران , شماره 50, 1361,ص 58.

278ـ كـتـابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1502 ـ 1501, به نقل از منابع : كتابشناسى ملى ايران , شماره 50, 1361,ص 58.

279ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1500 به نقل از دائرة المعارف سياح , ص 385.

280ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1534.

281ـ كـتـابـنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1524, به نقل از منابع : كتابشناسى ملى ايران 1364, نـيـمـه ى دوم , شـماره5625 ـ صورت كتاب هاى فهرست شده در كتابخانه مركزى و مركز اسناد مشهد (7ـ1364), ص 369 ـ مجله بينات , شماره 1, ص 99 ـ كتابنامه اسفندماه 1364, ص 21.

282ـ كـتـابـنـامـه بـزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1501, به نقل از منابع : فهرست نسخه هاى خطى كـتـابـخـانه توپقاپوسراى ,ج 1 ـ فهرست مشروح مخطوطات فارسى موزه و كتابخانه سالار جنگ حيدرآباد, ج 7, ص 28 ـ القرآن كريم معجزة و تشريع , ص 132 ـ فرهنگ معين , ج 5, ص 385.

283ـ كـتـابـنـامه بزرگ قرآن كريم , ج 2, ص 591, به نقل از منابع : كتابنامه بهار 1367, ص 65 ـ كتابشناسى ملى ايران ,نيمه ى اول , شماره 61, ص 21.

284ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1544, به نقل از كتابنامه زمستان 1368, ص 24.

285ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1506.

286ـ پيام قرآن , شماره 4, ص 75.

287ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1548, به نقل از منابع : مجله نمايه , شماره 19, ص 74 ـ مجموعه فيشهاى منابع قرآنى كتابخانه ى پژوهش هاى اسلامى آستان قدس رضوى , بينات , شماره 6, ص 197.

288ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1496, به نقل از منابع : كتاب هفته , شماره 15, ص 5 ـ نمايه , شماره 27, ص 79ـ بينات , شماره 1, ص 190 ـ آيينه پژوهش شماره 23, ص 96.

289ـ كـتـابـنـامـه بـزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1500 به نقل از منابع : كتاب هاى فهرست شده در كتابخانه مركزى ومركز اسناد مشهد, 1367 ـ 1364, ص 393 ـ كتابنامه فروردين ماه , ص 17.

290ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1497 ـ الذريعه , ج 4, ص 89.

291ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1497 ـ گنجينه ى دانشمندان , ج 5, ص 351.

292ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1486 به نقل از معجم مؤلفى الشيعه , ص 430 ـ الذريعه , ج 4, ص 72 ـ اعيان الشيعه , ج 9, ص 252 ـ رسالة القرآن , شماره 3.

293ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج , ص 1540, به نقل از مجله توحيد اردو, ج 1, ص 58.

294ـ كتابنامه بزرگ قرآن كريم , ج 4, ص 1540, به نقل از مجله توحيد اردو, ج 2, ص 158.

295ـ كـتـابـنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1487 به نقل از كشف الحجب و الاستار, عن اسما الكتب و الاسـفـار, ص 112ـ فـهرست مشروح مخطوطات فارسى در موزه كتابخانه سالار جنگ حيدرآباد آندراپرديش هندوستان , ج 7,ص 73.

296ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1488 به نقل از ادبيات فارسى , استورى , ج 1, 258.

297ـ كتابنامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1497 به نقل از الذريعه , ج 4, ص 89.

298ـ كـتـابـنـامه بزرگ قرآن , ج 4, ص 1498 ـ 1497 به نقل از منابع : معجم مخطوطات الشيعه حـول الـقـرآن , 24 ـفهرست نسخه هاى خطى فارسى (منزوى ), ج 1, ص 10 ـ فهرست نسخه هاى خطى كتابخانه مركزى دانشگاه تهران , ج 13, ص 3186.