محمد وفادار مرادي ماه شريف و مبارك رمضان، ماه مخصوص و منسوب به خداوند تبارك و تعالي و اشرف “شهور” است از آن جهت كه به افتتاحش، ابواب رحمت و رضوان گشاده مي‌گردد، از اين رو روز و شبش معطّر به عطر جان نواز رحمت و سرشار از شميم خوش پرهيزگاري، عبادت و تلاوت دعاء و نيايش است. شايد به همين جهت است كه امام صادق عليه آلاف التحيه و الثناء فرموده‌اند: «اِنّه مَن لَمْ يُغَفرْلَهُ في شَهْرِ رَمَضانَ لَمْ يُغَفَرَلَهُ اِلي قابِلِ اِلّا اَنْ يُشهدَ عَرَفَةَ.» «كسي كه رمضان بر او سپري شود و گناهان وي آمرزيده نشده باشد، اميد به آمرزش نداشته باشد مگر آنكه فرصت يابد و روز عرفه را درك كند.» و باز بي‌سبب نيست كه نبي‌اكرم (ص) در فرازي از خطبه شعبانيه ضمن تبيين فضائل ماه رمضان فرمود: «در اين ماه نَفَسهاي شما تسبيح، خوابتان عبادت، اعمالتان مقبول و دعايتان مستجاب است، زيرا خداوند سبحان در ايام اين ماه را رحمت خاصه خويش به بندگان نظر دارد و ادعيه و استغفارات ايشان را قرينِ اجابت و آمرزش مي‌نمايد.» بنابر اين اوقات شريفه ماه مبارك رمضان بهترين فرصت ممكن براي قرائت ادعيه و انجام مناجات وعرض نياز به درگاه يكتاي بي‌نياز مي‌باشد. در اين ميان علاوه بر استفاضه از ادعيه مشتركه و مختصه ايام، ليالي و اسحار در اين ماه، با عنايت به آنكه ماه رمضان در واقع “مَشَهد” اميرمومنان حضرت علي (ع) است، نيايشهاي ماثوره حضرتش نورانيت ويژه‌اي دارد خصوصاً دعاء صباح آن گرامي كه در ميان ادعيه اماميّه، دعايي است مشهور و عالي مضمون كه ضمن شرافت خاص روايي كليد ابواب علم و حكمت و آداب را بر خواننده زيباشناس هديه مي‌نمايد و به همين جهت حضرتش آن را «مِفتاحُ الفُتوحِ النجاحِ وَ رُموزُ كُنوزِ الفَلاح» ناميده و هر صبح بعد از نماز فجر و طلوع صبح صادق تا بر آمدن آفتاب آن را قرائت مي‌فرمود، اگر چه منافع سرشان آن دون زمان خاصي است. به همين جهت فوائد كلي مداومت بر تلاوت اين دعاء، ضمن حديثي چنين املاء گرديده است: «مَن دوامَ عَلي قِراءة هذَا الدُعاء و العالَمُ ملانِ مِنَ البَلاءِ ما يَضُرُه اَبَداً و يَصيرُ فِي نظرِالخَلائقِ مُعززاً و مُكَرّماُ و لايَظفُر به عَدُوٌ و كل من قَصَدَ اِلي عداوَتِهِ رَجَعَ العَداوةُ الي صاحِبِه وُ يُؤمَنْ مِن مَوت المُفاجاةِ وَ يُوسَعُ عَليهِ الرِّزقُ وَ يُوتيهِ مِن مَوضِعٍ لا يَكوُن في ظَنّهِ و في وَقَتِ المَوت يَكوُن الايمانُ مَعَهُ و إذا بُعِثَ مِن قَبْرِهِ قامَ ملكً مَعَ براقٍِ عِند راسِ القَبْرِ وَ يَركَبُهُ وَ يُدخِلُهُ الجَنَّة راكباً»[1] «هر كس بر قرائت اين دعاء مداومت نمايد چنانچه عالم را سراسر بلا فرا گرفته باشد بر وي ضرري نرسد و در نظر خلائق محترم و معتبر باشد و هيچ دشمني بر وي ظفر نيابد و عداوت دشمنان‌اش به خود آنان برگردد و از مرگ ناگهاني ايمني يابد و ابواب روزي بر وي گشاده شود و به هنگام رحلت و جان سپردن، نقد ايمان به غارت شيطان ندهد و با متاع اسلام و ايمان از عالم فاني به مملكت باقي سفر نمايد و چون از گور مبعوث گردد حضرت حق تعالي ملكي را فرمايد كه «براقي بر سر قبر وي آورد تا او را به بهشت عدن درآورند.» درباره سند و انتساب دعاء صباح ـ به قرار مسموع ـ نسخه اصلي به خط كوفي در خزانه ناصرالدين شاه قاجار بوده است كه در آخر آن عبارت زير نوشته شده: «كَتَبَه عَليِ بنُ ابي‌طالبِ في آخِرِ نهارِ الخَميس حادي عَشَرَ ذِي الحجة سَنة خَمس وَ عشريَن مِنَ الهجرةِ» و همين تاريخ را علامه مجلسي رضوان‌الله تعالي عليه در كتاب شريف «بحارالأنوار» بعد از مأخذ فراوان دعاء مانند «اختيار المصباح» سيّد بن باقي و غيره چنين نگاشته است كه : شريف يحيي بن قاسم علوي نسخه‌اي از دعاء به خط حضرت زيارت فرمود كه عبارت زير در آن مكتوب بوده است: «بسم‌الله الرّحمن الرّحيم اين دعايي است كه تعليم نمود مرا رسول خدا (ص) و مي‌خواندند آن را هر صبح … نوشته است اين را علي بن ابي‌طالب در آخر روز پنج شنبه يازدهم شهر ذي حجة الحرام سال بيست و پنج هجري»[2] قطع نظر از اسانيد صحيح و روايات صريح مروي از حضرت، شهرت و عُلّو مضامين، دعاء را بي‌نياز از گفتگو در خصوص صدور آن مي‌دارد كه در واقع كلام گهربارش فوق كلام مخلوق و دون كلام خالق است. بر اساس اهميت ويژة دعاء در فرهنگ مكتوب تشيع، علماء و دانشمندان متعدّد با گرايشهاي مختلف روايي، حكمي، فلسفي و عرفاني به ترجمه و شرح اين دعاي شريف اهتمام خاصي مصروف داشته‌اند كه جهت مزيد اطلاع به برخي از آنها با تقدم تاريخي اشاره مي‌شود:
لطفا منتظر باشید ...
