زينب(س) در مكتب مادر - زینب؛ قهرمان صبر نسخه متنی

«اي رسول خدا ديشب در خواب ديدم كه باد سختي وزيد كه بر اثر آن دنيا در ظلمت فرو رفت و من از شدت باد به اين سو و آن سو افتادم، تا اين كه به درخت بزرگي پناه بردم، ولي باد آن را ريشه كن كرد و من به زمين افتادم. دوباره به شاخه ديگري از آن درخت پناه بردم كه آن هم دوام نياورد. براي سومين مرتبه به شاخه ديگري روي آوردم، آن شاخه نيز از شدت باد درهم شكست. در آن هنگام به دو شاخه به هم پيوسته ديگر پناه بردم كه ناگاه آن دو شاخه نيز شكست و من از خواب بيدار شدم».

پيامبر با شنيدن خواب زينب بسيار گريست و فرمود: درختي كه اولين بار به آن پناه بردي جدّ تو است كه به زودي از دنيا مي‏رود و دو شاخه بعد پدر و مادر تو

هستند كه آن ها هم از دنيا مي‏روند و آن دو شاخه به هم پيوسته دو برادرت حسن و حسين هستند كه در مصيبت آنان دنيا تاريك مي‏گردد.»6

زينب(س) در مكتب مادر

حضرت زهرا(س) مدتي پس از رحلت حضرت رسول(ص) از دنيا رفت. بانوي بزرگ اسلام، هرچند نتوانست دختر شش ساله‏اش را به همه نكته‏ها و دقايق ديني آشنا سازد، اما درس‏هايي به او ياد داد كه در آينده رهنمون او در بسياري از وقايع و حوادث شد، به او آموخت در هيچ حالي نبايد خدا را از ياد برد و اگر ضرورت اقتضا كرد براي حفظ دين از تندباد بدعت‏ها و تحريف ها بايد امر به معروف و نهي از منكر را پيشه سازد و با زباني فصيح و غرّا گمراهان را به اصل دين فراخواند و دشمنان حق و حقيقت را رسوا نمايد و اگر بايست همه نامرادي‏ها و دشواري‏هاي روزگار را به دوش كشد. با رفتارش به او تفهيم كرد كه بايد به همسرش احترام بگذارد و فرزندانش را با خدا و آيين اسلام الفت دهد و اسباب آسايش خانواده را فراهم آورد.

زينب در مكتب علي (ع) و امام حسن(ع)

زينب در جوار علي(ع) و امام حسن(ع) بهره‏هاي معنوي فكري بسيار يافت و آن چه را از مادر و جدّش فرا گرفته بود فراتر و گسترده‏تر از اين دو بزرگوار به ويژه علي(ع) آموخت. حال براي اين كه به تأثير اين آموزش‏ها و تعليم در شكل‏گيري شخصيت حضرت زينب پي ببريم به چند مورد از فضائل و خصائل ايشان اشاره مي‏كنيم:

1ـ علم و آگاهي: زينب(س) در خانه‏اي رشد و تربيت يافت كه اهل آن همگي از علم و دانش الهي بهره داشتند و به ذرّه ذرّه هستي آگاه بودند. مسلّما پرورش يافتن در چنين خانواده‏اي ـ كه همگي اولوالعلم و راسخان در علمند ـ ابواب دانش را به رويش گشوده و او را جرعه نوش چشمه علم خدايي كرده است. او از لحاظ علمي به درجه‏اي رسيد كه امام زين العابدين عليه‏السلام درباره‏اش مي‏فرمايد: «أنتَ بحمدالله عالمةٌ بلا مُعلّمه فَهِمَةٌ غيرَ مُفَهِّمَهُ؛7 عمه جان تو بحمدالله زن دانشمندي هستي كه رنج معلم و مدرسه را نچشيده‏اي و فهميده‏اي مي‏باشي كه به تو علم و درايت نياموختند.»

2ـ صبر و پايداري: زينب(س) در پرتو عنايت و توجّه آل‏عبا بر دشواري‏ها و سختي‏ها صبر كرد، رنج‏ها و مصيبت‏هايي را تحمّل نمود كه «اگر بر كوه‏هاي استوار و راسخ نازل مي‏شد از هم فرو مي‏پاشيد».8

صبر زينب از نوع صبري نبود كه هر فرد زبون و ناتواني به آن تن مي‏دهد بلكه صبري خداپسندانه و هدفدار و انديشيده بود. وي مي‏دانست اين نوع صبر با ايمان رابطه تنگاتنگ دارد و مؤمني كه صابر نباشد پيوسته ايمان و تقوايش متزلزل خواهد بود و انسان تا صبور نباشد نمي‏تواند در بندگي خدا، ايستادگي كند و در برابر شيطان و هواهاي نفساني و گريز از گناه و استواري در برابر تنگي‏ها ثابت قدم باشد. او از پدرش علي(ع) اين سخن را شنيده بود كه: «انسان حقيقت ايمان را درك نمي‏كند مگر اين كه سه ويژگي در او باشد: آگاهي به دين، صبر بر دشواري‏ها و تدبيري نيكو در امور زندگي.»9

3ـ ايثار: خاندان صديقه صغرا(س) همگي به از خود گذشتگي و مقدم داشتن ديگران بر خود زبانزد عام و خاص بودند، پدرش علي(ع) براي حفظ جان پيامبر بي‏هيچ ترس و واهمه‏اي بر بستر پيامبر مي‏خوابيد و زندگي پيامبر را بر زندگي خويش ترجيح مي‏داد، مادرش فاطمه زهرا(س) بي‏هيچ تشويش و اضطرابي گردن بندش را در اه خدا هديه مي‏كرد و افطار سه روزه‏شان را به درماندگان و نيازمندان مي‏بخشيد.