تاریخ نگارش در موضوع غیبت (1) نسخه متنی

مسعودى نوشته است:

امام هادى با مردم، كم معاشرت مى كرد و جز با خواص اصحاب با كسى تماس نمى گرفت.
وقتى امام حسن عسكرى به جايش نشست، در اكثر اوقات از پشت پرده با مردم سخن مى گفت
تا شيعيان براى غايب شدن امام دوازدهم آماده و مانوس گردند. (16)

وقتى نوبت امامت، به امام حسن عسكرى، عليه السلام، رسيد رسما به مردم ابلاغ كرد
كه فرزند من مهدى موعود است و از نظر شما غايب خواهد شد. (17)

امام حسن عسكرى در سال 260ق. رحلت نمود. چون در بين مردم شايع بود كه آن حضرت را
فرزندى است كه در پنهانى نگاهدارى شده و اوست مهدى موعود روايات، «معتمد عباسى »
دستور داد خانه آن جناب را تفتيش نمايند و فرزندش را دستگير كنند. اما از وجود
فرزند اثرى نديدند. پس گروهى از زنان قابله را ماموريت داد تا تمام كنيزان آن حضرت
را معاينه كنند و اگر آبستنى در بينشان ديده شد; بازداشت نمايند. زنان قابله به يكى
از كنيزان بدگمان شده مراتب را گزارش دادند. خليفه آن كنيز را در حجره اى بازداشت
نمود و «نحرير خادم » را مراقب او گردانيد و تا از حملش مايوس نشد آزادش نكرد. به
خانه امام حسن تنها اكتفا نكرد بلكه وقتى از دفن جنازه فارغ شد دستور داد تمام
خانه هاى شهر را با كمال دقت تفتيش كنند. (18)

بعد از وفات امام حسن عسكرى، عليه السلام، جز عده معدودى از ثقات اصحاب و خواص
دوستانش كسى از فرزندش اطلاعى نداشت و بدين جهت پيروانش به چندين گروه منشعب شدند.
«حسن بن موسى نوبختى » كه در زمان غيبت صغرى مى زيسته مى نويسد:

بعد از وفات امام حسن عسكرى پيروانش به چهارده فرقه تقسيم شدند: گروهى از آنان
اخبار غيبت را با امام حسن عسكرى، عليه السلام، تطبيق نموده گفتند: امام حسن نمرده
بلكه غايب شده و اوست مهدى موعود و قائم آل محمد و دو غيبت خواهد داشت و اين غيبت،
غيبت اول اوست. بعدا ظاهر مى شود و باز غايب خواهد شد. گروهى گفتند: امام حسن مرده
ولى بعد از مرگ زنده شده و غايب است. گروهى گفتند: حسن بن على داراى فرزندى است به
نام محمد كه چند سال قبل از وفاتش تولد يافته و از ترس دشمنان غايب شده و اوست قائم
و مهدى موعود. گروهى گفتند: امام حسن داراى فرزندى است كه هشت ماه بعد از وفاتش
تولد يافت و پدرش دستور داد كه نام او را محمد بگذارند و اكنون غايب است. گروه
ديگرى گفتند: ما مى دانيم كه امام حسن داراى فرزندى بوده و اوست قائم و مهدى موعود
و در حالت غيبت زندگى مى كند، ولى نامش معلوم نيست و پيروانش حق ندارند درباره نام
و مكانش صحبت كنند و بايد منتظر ظهورش باشند. گروه ديگرى گفتند: امام حسن عسكرى
فرزندى داشته بنام على كه او را خواص اصحابش ديده اند و اوست امام غايب.

نوبختى ساير فرقه هاى اماميه را ذكر مى كند كه ذكر آنها در اينجا لزومى
ندارد. (19)
برگرفته شده از «پيداى پنهان » ويژه نامه نيمه شعبان 1419 ق. ستاد بزرگداشت
نيمه شعبان مسجد آية الله انگجى تبريز.