در دورة مملوكيانِ مصر، ساخت كليدها به طور كلّي به همان شيوه سنتّي گذشته جريان داشته است، ولي پاره اي تفاوت ها از نظر اندازه و نوع تزيينات، در آنها به چشم مي خورد; زيرا در ساخت اين كليدها در مقايسه با كليدهاي عصر عباسي، توجه بيشتري به عمل آمده است، به ويژه تزيين خطوط و سبك طلاكاري آنها، كه نشانگرِ مهارت فوق العادة آنها در اين كار است، در اين جا نكتة قابل توجه ديگري وجود دارد كه دليل امتياز اين كليدها بر ديگر كليدها است، و آن وجودِ قسمت هاي كروي شكل در سمت بالاي آنها است كه بدين ترتيب به درازاي آنها افزوده است.هر يك از ضلع هاي اين كليدهاي مكعب شكل، با نوشته هايي تزيين گرديده و بيشتر آنها آيات قرآن مي باشد، ولي در پاره اي موارد تمام يك آيه نوشته نشده است وگاه نام سازندة كليد و اسم خليفه اي كه دستور ساخت آن را داده و نيز تاريخ ساخت آن بر روي آنها ديده مي شود.در ضمن گاهي ديده مي شود كه سازنده، به طور كلّي اولويت را به نوشتن آيات قرآن بر بدنه كليد مي داده و چنانكه جاي خالي باقي مي مانده، نام خليفه را در آنجا مي نوشته است و اگر جايي در بدنه باقي نمي ماند، نام او را در حواشي و يا در قسمت پايين كليد مي نگاشته و بدين ترتيب جاي خالي نمي گذاشته است. در بخشي از كليدها، گاه بعضي از اسماي حُسناي الهي را نيز شاهديم.اكنون به ارائة فهرستي از آيات قرآن مي پردازيم كه بر روي اين مجموعه كليدها و قفل ها ثبت شده و جايگاه خاص خود را دارد.فاتـحة الكتاب: آيات 1، 7حج: آيات 6، 29 بقره: آيات 25، 255 مؤمنون: آيه 116 آل عمران: آيات 26، 96، 97 فتح: آيات 1، 4، 27، 29 نساء: آية 58حشر: آيات 21، 24 انعام: آيات 59، 73صف: آية 13 توبه: آيه 33، 129 قريش: آيات 1، 4 ابراهيم: آية 37اخلاص: آيات 1، 4اما آياتي كه به طور مكرر بر روي آنها نوشته شده، عبارتند از:آل عمران: آيات 96، 97 فتح: آيات 1، 3 صف: آيه 13در مجموعه اشياي هنري ـ تاريخ كعبه، قفل و كليدي است كه پيشينة آنها به دورة مملوكي باز مي گردد و از نوشتار روي آنها بر مي آيد كه به «باب توبه» كه به عنوان «باب الرّحمه» نيز شناخته مي شود، اختصاص داشته است.1
لطفا منتظر باشید ...
