کاظم شانه چي دانشيار دانشگاه مشهد ربيع بن خثيم (بتقديم ثاء بر ياء بر وزن قريش) از جمله تابعين[1] و در شمار آن هشت تن است که در صدر اسلام بزهد معروف بودند[2]. صاحب روضات الجنات در نسبت وي چنين مينويسد (ربيع بن خثيم الاسدي الثوري التميمي الکوفي). از اين عبارت چنين استفاده مي شود که ربيع از طائفه بني اسد بوده ولي کدام اسد؟ بياني ننموده[3] قرائني موجود است که وي از عرب عدناني بوده. منتهي نه از طائفه بني اسدي که از قبائل قريش محسوب ميشوند (و زبير صحابي معروف رسول اکرم از آنانست) زيرا معمولا در اين صورت قريشي بنسبت وي اضافه ميشود. بعلاوه که نسبت کوفي را اگر ما جايگاه عارضي وي ندانيم و محل قبيله فرض کنيم قريش جز در حجاز سکني نداشته اند. اين احتمالات در صورتي است که نسبت اسدي و تميمي را انتساب واقعي (و توالد) بدانيم. ولي جاي اين احتمال است که ربيع به نسبت ولاء يا محالفه (هم پيماني) به بني اسد يا بني تميم انتساب داشته باشد و در اينصورت اصلا بودن وي از نژاد عرب مشکوک ميگردد. باري، وي از ياران ابن مسعود(صحابي بزرگ پيغمبر (ص) است چنانکه هرگاه ربيع بر ابن مسعود وارد ميشد کسي را بخلوت آندو راه نبود[4] کرارا درباره او ميگفت: ديدار ربيع مرا بياد مخبتين (:خداترسان) ميافکند. نيز بوي ميگفت: اگر پيغمبر ترا ميديد مسلما دوست ميداشت.
ميلاد خواجه
تاريخ تولد ربيع معلوم نيست ولي مصاحبت وي و اختصاص او بابن مسعود که بسال 32هـ در گذشته[5] ميرساند که قبل از هجرت بدنيا آمده. زيرا بعيد است پيرمرد جليلي چون ابن مسعود با کسي که در دوران جواني است جليس و انيس باشد. خاصه که مصاحبت وي با ابن مسعود در کوفه و هنگام امارت و فرمانداري وي از جانب خليفه دوم (25هـ) بوده. زيرا ابن مسعود پس از روي کار آمدن عثمان بسال 26 هجري بواسطه مخالفت با خليفه مورد ستم و ضرب عثمان گرديد و از آن پس تا آخرين ايام زندگي در مدينه ميزيست. اما ربيع چنانکه در نسبت وي ياد کرديم بمناسبت زيستن در کوفه (بکوفي) معروف شده. خواجه ربيع در مخالفت با عثمان (مانند ابن مسعود و جمعي ديگر از صحابه) شرکت داشته. و اين مخالفت که بر اثر ناروائيهاي عثمان و ناشي از حس ديني و حريت نفس ربيع است بواسطه اهانت و ضرب ابن مسعود (که منجر بفتق وي گرديد) اشتداد يافت. چنانکه شيخ بهائي در پاسخ نامه شاه عباس ويرا جز شورشيان عليه عثمان معرفي ميکند[6].
لطفا منتظر باشید ...
