لطفا منتظر باشید ...
خوشخويي
از رموز موفقيت حضرت رسول(ص) دردعوت و رسالت خويش، اخلاق نيكو و برخورد شايسته و جذّاب با مردم بود. «حسن خلق» آن حضرت، امتياز بارز آن مظهر رأفت و رحمت بود. با همين «اكسير اعظم» دلها را جذب مي كرد، دشمنان را دوست مي ساخت، كينه ها را به مهرباني مبدّل مي كرد، الفت مي آفريد و پيوند مي داد، دلها را با دلها، دستها را با دستها! و به همين سبب مدال «اِنَّكَ لَعَلي خُلْقٍ عَظيمٍ»(7) از خداي عظيم دريافت كرد.كلام نرم، رفتار شايسته، گفتار مؤدّبانه و جاذبه دار، تحمل فراوان و حلم و بردباري و چهره گشاده و بشّاش، از مظاهر و جلوه هاي «حسن خلق» است. به تعبير ديگر، وقتي محبّت خود را به ديگران ببخشيد، در حوادث، صبور و شكيبا باشيد، خشم خود را فرو خورده، خويشتن داري كنيد، بدي را با خوبي پاسخ دهيد و از خشونت و عصبانيّت و بدزباني و تحقير و توهين و تكبّر به دور باشيد، داراي «حسن خلق» هستيد.اگر خداوند به صاحبان حسن خلق، پاداش جهاد و شهادت مي دهد، بيجا و گزاف نيست، چرا كه اين هم نوعي مجاهده دارد. پيامبر اكرم(ص) براي تثبيت و گسترش همين كمالات اخلاقي و «خوشخويي» برانگيخته شد. از كلمات نوراني او است:اِنَّ الرَّجُلَ يُدْرِكُ بِحُسْنِ خُلْقِهِ دَرَجَةَ الصّائِمِ القائِمِ.(8)«گاهي انسان در سايه خوشخويي، به مقام و رتبه روزه داران شب زنده دار مي رسد!»انسي كه مؤمنان با يكديگر مي گيرند، بسيار قيمتي و باارزش است و اين در سايه خوش اخلاقي پديد مي آيد كه حلقه وصل انسانها به هم است. در جوامع غربي، برخوردها اگر شاد و همراه با لبخند است، آن خوشرويي ها حركات سطحي و ظاهري است و ريشه در عمق دلها ندارد. «اخلاق آمريكايي» و «اروپايي»، تصنّعي است. اما حسن خلق و خوش برخوردي در جوامع ايماني و اسلامي، ريشه در متن عقيده دارد و انسانها با هم يكدل و صميمي اند، و دلسوز و رؤوف و بامحبّت!پيامبر اكرم(ص) رابطه مؤمن با مؤمن و برخوردشان را با هم، همچون رسيدن يك تشنه به آب سرد و گوارا مي داند كه با آن سيرابي مي شود:اِنَّ المؤمِنَ لَيَسْكُنُ اِلَي المؤمِنِ كَما يَسْكُنُ قَلْبُ الظَّمْأنِ اِلَي الماء البارِدِ.(9)در كجاي اخلاق غربي، اين حالت يافت مي شود؟در معاشرت مسلمانان با هم، بايد «همدلي»، بيش از «وحدت فيزيكي» و «پيوند سطحي» حاكم باشد، تا به انس و الفتهاي پايدار و رابطه هاي دروني بيانجامد. با سلام و مصافحه و حسن خلق و چهره باز و لبخند محبّت زا و غم زدا و برخورد نيك، اين مهّم تأمين مي شود. ميزان اسلامي بودن اخلاق هر مسلمان را بايد در نحوه معاشرتش با ديگران جستجو كرد. خوش خلقي ، دين و مرام مسلماني است. به فرموده حضرت رسول(ص): «ايمان كسي كاملتر است كه اخلاقش بهتر باشد، كسي به پيامبر شبيه تر و به او نزديكتر است كه خوش خلق تر باشد»(10) و به تعبير امام صادق(ع):«پس از عمل به واجبات الهي، محبوبترين كارها نزد خداوند، آن است كه انسان اخلاقي سازگار با مردم داشته و اهل «مدارا» باشد.»(11)باري ... گفتار و رفتار ما «آيينه شخصيّت» ماست، بكوشيم هر چه روشنتر و شفّاف تر باشد.
1- اصول كافي (عربي)، ج 2، ص 188. 2- همان، ص 206. 3- همان، ص 192. 4- همان، ص 206. 5- همان. 6- غررالحكم، ج 1، ص 139 (چاپ دانشگاه). 7- سوره قلم، آيه 4. 8- ميزان الحكمه، ج 3، ص 140. 9- بحارالانوار، ج 71، ص 280. 10- ميزان الحكمه، ج 3، ص 142. 11- اصول كافي، ج 2، ص 100.
