موضوع - نظم نوین نسخه متنی

موضوع

نظم نوين جهانى

با تجربى و تحليل ديدگاه هاى نظريه پردازان مسأئل بين المللى اينگونه به نظر مى رسد كه مورد ساختار آينده جامعه بين الملل تاكنون و به طور غالب دوديگاه متفاوت وجود دارد.

1 - گروه اول از جهان يك قطبى به رهبرى آمريكا سخن مى گويد كه با افول قدرت شرق تنها مركه گردان مسائل جهانى خواهد بود.

2 - ديدگاه ديگر شمايى واقعيت نزديكتر به نظر مى رسد با توجه به انتقال قدرت از عرصه نظامى به اقتصادى در دهه هاى آنده به ظهور نظام چند قطبى و مشخصاً سه قطبى متشكل از ايالات متحده آمريكا، ژاپن و اروپاى متحد اعتقاد دارد.

3 - موقيت بين المللى كشورها از اين پس سن از توتانايى نظامى بلكه از توانايى اقتصادى آنها مايه خواهد گرفت طى سالهاى اخير تغييرات كاملاً محصومى در زمينه قدرتهاى غالبى جهان ايجاد شده به طورى كه ايالات متحده كه زمانى قدرت بى همتاى اقتصادى دنيا محسوب ميشد كم كم رو به افول نهاده و رقباى بزرگى را در كنار خود احساس مى كند اين تغيير بيشتر در زمينه هاى زير مشهود است.

1 - در زمينه علمى و تكنولوژيكى كه آمريكا در موقعيت رهبرى آن بود اينك در حال انتقال اروپا و ژاپن است.

2 - در زمينه مالى ربولى آمريكا زمانى امپراتور دلاور خوانده مى شود امروزه سخت مقروض بوده به طورى كه ين ژاپن و مارك آلمان از قدرت زيادى در صحنه مبادرات اقتصادى برخوردار شده اند.

3 - در زمينه توليد ناخالص ملى يك گرايش فرايند در جهت ايجاد توادلات ميان آمريكا، ژاپن و اروپا ظهور كرده است. در زمينه علم و دانش نيز ژاپن سخت در تقلاست است.

از نظر سياسى ژاپن از حالت اتصال و تراواى سياسى بى تحرك و فعال بودن در سياست خارجى روى آورده است در زمينه نظامى هم ژاپن به پيشرفت هايى نائل آمده است.

از نظر كمك هاى اقتصادى به كشورهاى در حال توسعه ژاپن از محبوبيت خيلى بيشترى برخوردار است در سال 1989 با ارائه كمك هايى به ميزان 97/8 ميليارد دلار به بزرگترين اعطا كننده كمك هاى عمرانى رسمى در جهان تبديل شد.

قطب اروپاى متحد يكى ديگر از قطب هاى مطرح براى مديريت مشترك جهان پس از پايان جنگ جهانى دوم و متعاقب تقسيم آن به دو بخش شرقى و غربى با حاكميت انديشه كموينسم و كاپيتالسيم از اجراى نقش يك قطبى جهان محروم شد اما با فرو پاشى شوروى سابق با گرايش اروپاى شرقى به نظام اقتصادى سرمايه دارى چشم انداز وحدت اروپا روشنتر از هر زمانى ديگرى شدن و بى نظر مى رسد اروپا امروزه با جمع كردن قابليتهاى بالقوه و بالفعل خود بعنوان يكى از قطبهاى قدرت مطرح شود.

امروزه اروپا به درجه اى از پيشرفت اقتصادى رسيده كه ادعاى مطرح شدن به عنوان يك قطب را بنمايد.

امروزه با وحدت دو آلمان واقدامات عملى كه براى وحدت اروپا انجام شده است مانند تلاش براى ايجاد دارنسى تمام اروپايى، بى قرارى كنفرانس امنيت و همكارى اروپا با شركت كليه دول ارپايى، ادغام اقتصادى و وحدت بازار و طرح پول واحد اروپايى بيش از هر زمان ديگرى به تحقيق وحدت اروپا نزديك شده ايم.

اروپاى غربى از نظر عملى و با توجه به تعداد برندگان جايزيه نوبل و آزمايشگاهها و مؤسسات پژوهشى مهتازش جاى نگرانى ندارد و در انرژى هسته اى و فضانوردى و روباتيك قوى است.

اگر چه با توجه به مبناى اقتصادى و سياسى تاكنون سخن از جهان سه قطبى بوده است بايد اذعان نمود كه انتظار ظهور اين نظام احتمالاً در قرن بيست و يكم به تحقق خواهد پيوست و در دهه آينده كه ما آنها را دهه انتقالى از نظام دو قطبى به نظام سه قطبى مى نماييم آمريكا همچنان بعنوان قطب مسلط به ايفاى نقش خواهد پرداخت. چرا كه اروپا به دليل عقب ماندگى تكنولوژى و اقتصادى و سطح فرهنگ سياسى و پايين تر بودن سطح زندگى مردم بخش شرقى در مقايسه با غرب آن ظهور مشكلات نژادى و قومى و مشكل مرزها سبب مشكلات فراوان خواهد شد و به تحقق وحدت كامل اروپا به زمان حداقل به مدت يك دهه نيازمند است.

ژاپن نيز براى حل مشكل قانون اساسى خود جهت ايفاى نقش سياسى فعالتر در سطح جهانى هنوز با مشكلاتى روبه روست.

در پايان اين نكته را خاطر نشان مى سازيم كه در قضاوت راجع به ساختار سياسى جهان آينده نبايد از نقش فرهنگ اسلامى بعنوان فرهنگى كه بيشترين عضو را دار است و از نظر فكرى و سياسى بهترين پويايى و تحرك سياسى را به اعضايش مى بخشد غافل ماند و حداقل از نظر فرهنگى يكى از قطبهاى فرهنگى مسلط جهان است.

و السلام

تلخيص محمود احمدى

1) زبيگنيو برژينسكى، «پايان جنگ سرد و فراسوى آن»، سيروس سعيدى، اطلاعات سياسى - اقتصادى، شماره 32، آبان و آذر 1368، ص 10.

2) جورج بوش، «استراتژى امنيت ملى امريكا در نظام نوين جهانى»، مجتبى اميرى، روزنامه اطلاعات، ش 19462، مورخ 8/8/1370، ص 12.

3) فرد برگستن «اقتصاد جهان پس از جنگ سرد»، اطلاعات سياسى اقتصادى، ش 40، دى 1369 ص 58.

4) همان منبع ص 58.

5) برژينسكى، منبع پيشين ص 12.

6) روزنامه اطلاعات، ش 19563، تاريخ 12/12/1379 به نقل از كتاب: جابجايى در قدرت، دانايى، ثروت و خشونت در آستانه قرن بيست و يكم نوشته الوين تافلر ص 6.

7) برگستن، همان منبع، ص 59.

8) نشريه مطالعات آسيايى، سياست امنيتى جامع ژاپن: بافت نوين آسياى شرقى، روزنامه اطلاعات شماره 19472، 30 آبان 1370، ص - ص 12 - 11.

9) برگستن، همان منبع، ص 59.

10) مؤسسه هيرتج، استراتژهاى سياسى براى دهه 90، ح اسديى، روزنامه سلام ش 140، 25 آبان 1370 ص 12.