الف) سيماي جواد الائمه در يك نگاه - امام جواد (ع) غریب بغداد نسخه متنی

الف) سيماي جواد الائمه در يك نگاه

امام محمد بن علي عليهما السلام (جواد الائمه) نهمين امام از خاندان اهل بيت عليهم السلام است. القابي كه براي آن امام برشمرده اند و هر يك گوياي بُعدي از شخصيت آسماني حضرت است، عبارت اند از: «مختار، مرتضي، متوكّل، متقي، زكي، تقي، منتجب، مرتضي، قانع، جواد، عالمٌ رباني، منتجب المرتضي و... .»1

ابن صباغ مالكي از القاب «جواد، قانع، مرتضي» ياد مي كند و مي گويد: مشهورترين لقب امام، «جواد» است.2 شيخ صدوق نيز مي نويسد: به محمد بن علي الثاني، تقي گفته شد؛ چون از خدا تقوا پيشه كرد و زماني كه مأمون شبانه با حالتي مست وارد شد و او را با شمشير زد و گمان كرد حضرت را كشته است، خداوند او را نگه داشت.3

كنيه هاي حضرت نيز عبارت اند از: ابو جعفر ثاني (كنيه جدش امام باقر عليه السلام ) و ابو علي.4

به نوشته ابن صباغ مالكي، چهره اي سفيد و اندامي متوسط داشت5 و نقش انگشترش به نقل طبري «العزة للّه» مانند انگشتر پيامبر صلي الله عليه و آله بود.6

مادر حضرت، سبيكه نوبيه بود.7 به نقل شيخ مفيد فرزندان حضرت «علي الهادي عليه السلام ، موسي، فاطمه، امامه» بودند8 و طبرسي از دختران به «حكيمه، خديجه، ام كلثوم» اشاره مي كند و مي گويد: برخي تنها از فاطمه و امامه ياد كرده اند.9

شيخ طوسي روز دهم رجب را سال تولد وي مي داند10 و به نقل طبرسي آن امام در عصر معتصم به شهادت رسيد.11 در اين هنگام، 25 سال و 2 ماه و 18 روز از دوران حيات امام مي گذشت.12

مرحوم كليني مي نويسد:
«محمد بن علي عليهما السلام در حالي كه 25 سال و سه ماه و دوازده روز از عمرش مي گذشت، در روز سه شنبه، 6 روز قبل از ذي حجه سال 220 ه. ق شهيد شد و بعد از پدر ده سال (منهاي بيست روز) زندگي كرد.»13

ايشان با محمد امين بن هارون تا سال 198 ه. ق (قبل از امامت) معاصر بود. از آن پس با مأمون بن هارون (از 198 تا 218 قبل از امامت و 218 تا 203 در زمان امامت) هم عصر بود و سرانجام با معتصم عباسي از 17 رجب يا شعبان 218 ه. ق تا لحظه شهادت، ذي قعده 220 ه. ق معاصر بود.

اينك كه در آستانه شهادت جانگداز آن امام بزرگ و غريب قرار گرفته ايم، به بازخواني گوشه هايي از مظلوميتش در طول دوره امامت تا لحظه شهادت مي پردازيم:14

ب) رنجهاي امام جواد عليه السلام

امام جواد عليه السلام از همان آغاز امامت با سيل رنجها رويارو بود؛ مشكلاتي كه گاه از سوي حاكمان، زماني از طرف كارگزاران و منسوبين به طاغوتها و گاهي از سوي جاهلان، متعصبان، گروههاي انحرافي و... ايجاد مي شد. اينك نمونه هايي را مرور مي كنيم: