خوش برخوردى - آداب و اخلاق اهل علم (04) نسخه متنی

مبلغان راستين در بيان رسالت تبليغى از هرگونه مريد بازى و ملاحظه كارى بر كنارند و در هيچ شرايطى ضابطه را فداى رابطه نمى سازند و در برابر منكرات و مفاسد موضوع مثبت و پويا دارند واز هرگونه بى تفاوتى و سهل انگارى كه مايه جرات مفسدان و توطئه گران مى شود بدورند
على(ع) براى كسانى كه سمت رهبرى و پيشوايى فكرى و عملى مردم را به عهده مى گيرند سه صفت بزرگ را ضرورى و لازم مى شمارد:

لايقيم امرالله سبحانه الا من لايصانع و لايصانع و لايضارع و لايتبع المطامع . 49
فرمان خدا را تنها كسى مى توانداجرا كند كه سازشكار نباشد و به روش اهل باطل عمل نكند و پيرو فرمان طمع نگردد.

اين فصل را با ذكر فرازى از گفتارامام امت رضوان الله تعالى عليه كه مظهر شجاعت شهامت صراحت و قاطعيت بود پايان مى بريم :

از شهيد بزرگوار آيه الله سعيدى چنين نقل شده است :

[... يك روز رفتم پيش ايشان ( امام خمينى ) گفتم : آقا! ممكن است بعضى ها شما را تنها بگذارند... و نه تنها طرف شما دولت ايران و ديگران هستند بلكه دولت بزرگ آمريكاست .

ايشان فرمودند:اگر جن وانس يك طرف و من طرف ديگر باشم بدون ترس و واهمه حرف خود را مى زنم]. 50

خوش برخوردى

از جمله ويژگيهاى مبلغان آداب پسنديده واخلاق شايسته است .

آراستگى به اخلاق نيك و دورى از صفات ناشايست و خويهاى ناپسنداز همه كسى سزاواراست ولى بر طلايه داران دانش دين و آنان كه نشان دين بر پيشانى دارند و گفتار و كردارشان به حساب مى كتب واهل بيت[ ع] گذاشته مى شود سزاوارتر و ضرورى تراست .

امام صادق[ ع] به شخصى كه خود رااز دوستان اهل بيت[ ع] مى دانست ولى گرفتارانحراف دراخلاق و عمل بود فرمود:

ان الحسن من كل احد حسن وانه منك احسن لمكانك مناوان القبيح من كل احد قبيح وانه منك اقبح . 51
نيكى از هركسى شايسته است واز تو شايسته تر زيرا تو خود را به ما وابسته مى دانى و بدى از هر كه باشد بداست ولى از تو بدتر.

برخورد نيك مبلغان زمينه تاثير سخنان آنان را فراهم مى كند زيرا رابطه مستقيم بين حسن خلق و پذيرش سخن وجود دارد. على[ ع] فرمود:

اذااحسن الخلق لطف النطق . 52
آنگاه كه خوى واخلاق نكو باشد سخن و گفتار دلنشين گردد.

اصولااگر بذر علم در سرزمين وجود كسى درست پاشيده شود و نهاد دانش در دل شخصى درست غرس گردد محصول و ثمره اش جز[ حسن خلق] و برخورد نيك نخواهد بود و به عكس جهل و نادانى است كه آثارى همچون : زشت خويى و بداخلاقى را به دنبال خواهد داشت .

على[ ع] دراين رابطه مى فرمايد:

الخلق المذموم من ثمارالجهل . 53
اخلاق ناپسند برخاسته از جهل و نادانى بشراست .

حوزويان كه بار امانت تبليغ را بر دوش نهاده اند در راس برنامه تبليغى خود
مى بايست گفتار نيك واخلاق حسنه را قرار دهند تا بتوانند راهى به دل ديگران بگشايند و پيام اسلام را به درون قلعه جانها برسانند.

خداوند به حضرت موسى و هارون عليهماالسلام كه قصد هدايت و تبليغ فرعون را داشتند مى فرمايد:

اذهباالى فرعون انه طغى فقولا قولا لينا لعله يتذكراويخشى 54
به سوى فرعون برويد كه او طغيان كرده است . بااو با نرمى سخن بگوييد شايد پندگيرد يا بترسد.

برخورد نيك جاذبه آفرين است و با حسن خلق سريعتر و بهتر مى تواند بذر محبت به دلها افكند. امير المومنين (ع) فرمود:

من حسن خلقه كثر محبوه وانست النفوس به . 55
كسى كه نيك خلق باشد دوست داران فراوانى خواهد داشت وانسانها به اوانس خواهند گرفت .

قرآن مجيد پيامبراكرم(ص) را با [خلق عظيم] ستوده است وازاو به عنوان (اسوه حسنه) ياد كرده است و راز موفقيت و رمز پيروزى او را در همين صفت مى داند:

فبما رحمه من الله لنت لهم ولو كنت فظا غليظ القلب لا نفضوا من حولك . 56
به سبب رحمت الهى در برابر آنان نرم و مهربان شدى واگر خشن و سنگدل بودى از گرد تو پراكنده مى شدند.

و نيز درباره برخوردانسانى و نيك حضرت ابراهيم مى گويد:

قال سلام عليك ساستغفر لك ربى انه كان بى حفيا . 57
گفت : تو را سلامت باد.از پروردگارم برايت آمرزش خواهم خواست زيرااو بر من مهربان است .

از اين آيات چنين استفاده مى شود كه مبلغ بايد كاملا براعصاب خود مسلط باشد تا بتواند به درستى و شايستگى در برابر واكنش دعوت و تبليغش برخورد كند
چنانچه حضرت ابراهيم با نهايت بزرگوارى در برابر آزر بت پرست گفت: [ سلام عليك] .

اين سلام ممكن است توديع و خداحافظى باشد كه با گفتن آن ابراهيم آزر را ترك كرد و ممكن است سلامى باشد به عنوان ترك دعوى چنانكه درجايى ديگر قرآن مى فرمايد:

واذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما 58 .