در كنار دولت و خدمات گوناگون آن به كشاورزان در روند احياى كشاورزى ايران، مىتوان مجلس شوراى اسلامى را نگريست - كه از رهگذر پژوهشها و بررسيها و ديدارهايى كه نمايندگان هر منطقه با روستا و كشت كاران دارند - سعى در قانونگذارى متناسب با ضرورتهاى راهبرد احياى كشاورزى و كشاورزان كشور دارد . از آنچه گفته شد، به روشنى جايگاه و نقش تعيين كننده مصوبات مجلس را در بهينه سازى امور كشاورزان درمىيابيم . شكى نيست كه پارهاى از قوانين و مقررات پيشين، مانع دستيابى آنان به حقوق و حرمتشان مىباشد . قانونگذارى نوين براساس شناخت مقتضيات حاضر، مىتواند دولت و كارگزاران آن را در استانها يارى دهد، تا از عهده مسئوليتهايى كه در جهتخوداتكايى دارد برآيد . حل مسايل كشاورزى كه از مهمات امور كشور است [كه] به عهده دولتبا پشتيبانى مجلس است و [بايد] در تمام اين امور، آنچه لازم استبدون مسامحه عمل شود . موافق بودن قوانين مربوط به اين امور و ساير امور كشور، با قوانين مقدس اسلام; اعم از احكام اوليه يا احكام ثانويه است; كه اگر جزئى انحرافى - خداى نخواسته - در اين مجلس از شرع اسلام پيدا شود، سنتسيئهاى خواهد شد كه دنبال آن سنتهاى سئيه ديگر خواهد آمد ... فعاليتهاى نمايندگان محترم در جانب هرچه بهتر كردن كشور [از جمله مساله كشاورزى و خودكفايى آن] و رفاه حال محرومين [در تطبيق] با موازين اسلامى [بايد] باشد . 30 رهبر فقيد انقلاب ، در عين حال كه احياى كشاورزى و نيز دستيافتن كشاورزان را به جايگاه رفيع خويش خواهان است، ولى اين همه را در هماهنگى مصوبات مجلس; از جمله مسايل كشاورزى با اسلام و احكام و اجتهاد كارشناسان دينى مىطلبد . از آنجا كه دين هرگز با منافع و مصالح فرودستان و زحمتكشان جامعه، سر ناسازگارى نداشته و از زمين خواران و استثمارگران جانب دارى نكرده است، مىتوان دغدغه امام را در اين رابطه درك كرد . او در حقيقت مىخواست كه قانونهايى كه از مجلس مىگذرد، در پيوند با اعتقاد و تقوا پيشگى قرار گيرد و در پرتو احكام دينى، حقوق كشاورزان تامين و تضمين شود .
4 - 2 - روحانيت و كشاورزان
روحانيون در نظام سياسى جمهورى اسلامى، مدار و محور هدايتگرى و تصميمسازى بوده و در قواى سه گانه كشور، و همچنين شوراى نگهبان و مجمع تشخيص مصلحت نظام، حضور تاثيرگذار داشتهاند . از اين رو، بايد ارتباط ميان روحانيت و سامان يابى كشاورزى و كشاورزان را بررسى نمود . امام، از همان نخست مىكوشيد تا روحانيون با حضور در عرصههاى عينى و اجتماعى، از سويى به مردم خدمت كنند و از سويى ديگر اسلام و احكام و مصلحتهاى آن را به تناسب زمان و مكان حاضر پاس دارند . پيوند تنگاتنگ جامعه و روحانى در طى تاريخ دين و مذهب، به ويژه در دورانهاى سرنوشتساز - كه كشور دچار كشمكشهاى سياسى و فرهنگى و اقتصادى گشته است - مقولهاى از كارناپذير است . اگر بافت جامعه روستايى و فرهنگ و سنتهاى ديرينه و حاكم بر آن را - كه با باورهاى مذهبى سخت گره خورده است - در نظر آوريم، مىتوان اين پيوند را به طور ژرفتر و نزديكترى پذيرفت . به هر حال با توجه به قبول اجتماعى و تاريخى سازمان روحانيت، در جامعه مذهبى ايران، نمىتوان در تحليل روند احياى كشاورزى از تاثيرگذارى آن غفلت جست . در گفتار زير، رهبرى فلسفه حضور كارشناسانه روحانيون در شوراى اقتصاد و برنامهريزى را بيان مىدارد .