ويژگيهاي فردي پيامبر از مهمترين عوامل توفيق حضرت به شمار ميآيد هيچ مبلغي بالاتر از شايستگي مبلغ و عمل به گفتار خود نيست. امام صادق عليهالسلام در روايتي شرايطي را كه براي پيشبرد هر كاري و از جمله تبليغ دين است را چنين بر ميشمارد.«فَاِذا اجْتَمَعَتْ النّيِّةُ والْقُدْرَة و التَّوفيق وَ الاِْصابة و هُنالِكَ تَمَّتِ السَّعادَة».32هنگامي كه نيت و قدرت و توفيق و صائب بودن در عملي جمع شدند سعادت و وصول به هدف حاصل شده است. اگر چه اين ويژگيها و كمال در پيامبر صلياللهعليهوآله بوده است، براي آشنايي كامل شرح بيشتري را ميآوريم.
آگاهي و تبليغ عالمان
پيامبر براي تبليغ اسلام وحي الهي را ميشناخت به تمام زواياي آن آگاهي داشت. بدون تكيه بر اين و آن سخنانش را ميگفت و هيچگاه در ظن و گمانهاي پوچ پيروي نميكرد. قرآن نيز ميفرمايد:«ولا تَقَفْ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ علمٌ...».33و قرآن گواه صدق و درستي گفتار را برهان و دليل ميداند و ميفرمايد:«قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ».34اميرالمؤمنين علي عليهالسلام در اين باره ميفرمايد:«عَلَيْكُمْ بالّذي ايات لا بِالرِّوايات».35آيت و بينش و دقّت را فرار وي خود قرار دهيد نه نقل قولهاي بررسي شده را.باور و ايمان مبلغآنچه در تمام مراحل تبليغ ورد كار حضرت بود، باور قلبي او به هدف بود. بالاترين عامل توفيق تبليغي پيامبر استقامت و پشتكار اوست ايمان و باور او به هدف مقدّسش نشأت گرفته است.