دقت محدّث در نقل حديث - وعظ و منبر حاج شیخ عباس قمی نسخه متنی

حدود سال 1341 عده‏اي از فضلاي مشهد از ايشان تقاضا كردند كه شب‏هاي پنجشنبه و جمعه در مدسه ميرزا جعفر واقع در ضلع صحن مطهر حضرت امام رضا عليه‏السلام به عنوان درس اخلاق براي طلاب علوم ديني، منبر روند و ايشان قبول فرمودند. قريب هزار نفر از طلاب و علماء شهر در آن مجلس شركت كردند، اين منبر در هر روز حدود دو ساعت و نيم تا سه ساعت طول مي‏كشيد مرحوم حاج شيخ عباس قمي اين منابر در باره اخلاق بحث كرد.

مرحوم راشد واعظ دانشمند مشهور كه از طلاب درس خوان آن روز مشهد و حاضران آن مجلس بوده، بارها مي‏گفت:

«اثر يك منبر ايشان در ان شب‏ها تا يك هفته در ما باقي بود. در طول يك هفته مضامين سخنان آن مرحوم در اعماق دل ما ريشه دوانيده و ما را به خود مشغول داشته بود! به طوري كه تا هفته بعد كاملاً تحت تأثير آن بوديم! سخنان نافذ آن مرحوم چنان بود كه تا يك هفته انسان را از تمامي سيئات و پندارهاي ناروا و گناهان باز مي‏داشت و به خدا و عبادت متوجه مي‏كرد».

مرحوم آقابزرگ روحاني و حكيم عالي قدر خراسان در ميان علما به دو نفر زياد ابراز علاقه مي‏كرد؛ يكي مرحوم آيت‏اللّه‏ حاج اقا حسين قمي و ديگري حاج شيخ عباس قمي و مي‏گفت:

هر كس مي‏خواهد از كلام اهلبيت نورانيت پيدا كند، از منبر حاج شيخ عباس قمي استفاده كند!

مرحوم استاد محمود شهابي دانشمند فقيد در باره ايشان مي‏نويسد:

به گفته يكي از علماي اعلام نجف و از مدرسين عالي مقام، وقتي حاج شيخ قمي در منبر حديث نقل مي‏كرد، سلسله سند راويان هر حديث را ذكر مي‏كرد و مورد بحث قرار مي‏داد، و مختصري از شرح حال هر كدام را بيان مي‏داشت. همين كه پس از معرفي آخرين راوي به امام صادق يا امامان ديگر عليهم‏السلام مي‏رسيد، چنان بود كه گوئي شنونده امام را مي‏ديد، با همان عظمت و مهابت و مقام شامخ امامت!

دقت محدّث در نقل حديث

يكي از آقايان علماي محترم تهران كه از فضلاي آن روز مشهد بوده است، نقل مي‏كند كه محدث قمي يك سال ماه رمضان در مشهد منبر مي‏رفت. روزي ضمن بيانات خود گفت:

خواب ديده‏ام مثل اين كه روزه‏ام را افطار مي‏كنم و خوردم اين طور تعبير كرده‏ام كه مبادا در نقل حديث كم و زيادي روي ندهد، لذا كتاب آورده‏ام كه احاديث را از رو بخوانم!

محدث قمي با همه اطلاعاتي كه در باره تاريخ حيات پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله و ائمه اطهار عليهم‏السلام و اخبار و احاديث آن ذوات مقدس داشت، نه تنها در مشهد بلكه در قم و نجف اشرف و جاهاي ديگر هم كه منبر مي‏رفت، گاهي كتاب به دست مي‏گرفت و حتي روضه را نيز از رو مي‏خواند كه تأثير عجيبي هم در شنونده داشت.

اخلاص و احتياط و عدم توجه به دنيا

زماني كه در مشسهد بود براي اين كه كمتر منبر برود نذر كرده بود كه اگر غير از منزل مرحوم آيت‏اللّه‏ قمي و مسجد گوهرشاد منبر برود، يك سفر پياده به حج برود! در همان موقع تاجري به نام هراتي كه بيمار بود نذر كرده بود كه اگر بهبودي يافت، يك دهه روضه بگذارد و حاج شيخ عباس قمي را دعوت كند.

وقتي موضوع را به حاج شيخ مي‏گويد، مي‏فرمايد: من نذر كرده‏ام كه غير از خانه آقاي قمي و مسجد گوهرشاد جائي منبر نروم.

هراتي مي‏گويد:

من هم نذر كرده‏ام شما را دعوت كنم.

بعد براي اين كه حاج شيخ بداند اهميت موضوع تا كجاست مي‏گويد:

من براي اداي نذرت هزار تومان براي شما منظور داشته‏ام.

محدث قمي مي‏گويد:

با اين وصف چون نذر كرده‏ام معذورم.