احمد بن ابي يعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح كاتب عباسي(اصفهاني).وي در جغرافيا همانقدر مهم و پيش كسوت است كه در تاريخ ميباشد. در واقع معلّم جغرافياي مسلمانان است1.وي علاوه بر شهرتش در اين دو علم (تاريخ و جغرافي) به علم نجوم هم تسلّط كامل داشت و به آن علاقمند بود2.او شعر نيز نيك ميسرود و ثعالبي نام او را در فهرست شعراي اصفهان آورده است3.واضح جد سوم يعقوبي از موالي منصور دوانيقي و صالح بن منصور بوده است و به همين جهت خاندان واضح به لقب عباسي مشهور شدند و يعقوبي نيز به ابن واضح معروف گشت4.واضح در سال 158 هـ از طرف منصور خليفه عباسي به حكومت ارمنستان و در سال 162 هـ نيز به حكومت مصر منصوب شد.حادثه «فخّ» كه همانند حادثه «طفّ» و «كربلا» خونبار و دلخراش بو در مكه رخ داد. و شهيد «حسين بن علي بن حسن بن حسن بن حسن بن علي بن ابيطالب» عليهالسلام در جريان قيامي حقطلبانه عليه بيداد عباسيان در مكه5 در خلافت هادي عباسي در سال 170 هـ شهيد شد.ادريس پسر عبدالله (برادرزاده حسين) از معركه نجات يافت در ضمن حاجيان مصري به مصر گريخت.واضح حاكم و به قولي عامل بريد مصر در آن زمان بود و به قول ابن اثير از شيعيان علي عليهالسلام بوده و او را پناه داد و به طرف مغرب در شمال آفريقا فرستاد و او به سرزمين طنجه رسيد و در شهري به نام «وُلَيْلَه» اقامت گزيد كه مركز قبائل «بربر» بود.بربريان دعوت او را پذيرفتند كه بعدا پايگاه حكومت ادريسيان را پيش از حكومت فاطميان در مغرب بنا نهاد.هادي عباسي با آگاهي از جريان، واضح را در سال 169 هـ به جرم حمايت و پناه دادن ادريس بن عبدالله بن حسن، گردن زد و به قولي هارونالرشيد فرزند هادي در آغاز خلافت خويش او را كشت6.نُويري در نهاية الأرب في فنون الأدب مينويسد كه:احمد بن يعقوب ابن واضح يا احمد بن ابي يعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح كاتب معروف به يعقوبي و ابن واضح و ابن اليعقوبي اصفهاني البلدة، عباسي النسب شيعيالمذهب. از قدماي مشاهير مورخين و جغرافيدان اسلامي قرن سوم هجري است.با ابوحنيفه دينوري و احمد بن ابي داود هم عصر بود.در سال 260 هجري در ارمنيه، هند، مصر، و بلاد مغرب و اغلب بلاد اسلامي سياحت كرد. در اين ايام كتاب البلدان را تأليف كرد كه نسبت به موضوع خود قديمترين كتاب عربي است و در ليدن، و نجف چاپ شده است.كتاب هاي معروف او عبارتند از:1 - اخبار الأمم السالفة.2 - الأسماء.3 - البلدان كه اشاره شد.4 - التاريخ.5 - المسالك والممالك كه احتمالاً همان كتاب البلدان است.6 - مشاكلة الناس لزمانهم . و نيز كتاب ملوك الروم، فتوح المغرب، و جغرافياي امپراتوري بيزانس و...، تاريخ يعقوبي در دو جلد نگاشته شده.
لطفا منتظر باشید ...
