تاريخچه حوزه علميّه لاهيجان - حوزه علمیه لاهیجان نسخه متنی

تاريخچه حوزه علميّه لاهيجان

چنانكه اشاره شد لاهيجان در تمام اعصار گذشته مهد پرورش فقيهان عالي‏قدر، متكلمان بلندآوازه و دانشمندان نامدار بوده است و شخصيت‏هاي مهمي در همه رشته‏هاي علوم اسلامي همانند فقه، فلسفه، تفسير، رجال، حديث، هيئت و نجوم و... از اين شهر برخاسته‏اند به طوري كه استاد علي دواني، نويسنده معاصر، جلد هفتم كتاب مفاخر اسلام را به دانشمندان و شخصيت‏هاي معروف علمي و اسلامي لاهيجان اختصاص داده است. علاوه بر آن بيش از صد نفر از شخصيت‏هاي مشهوري كه شرح حال آنان در مفاخر اسلام نيامده بود، در كتابي به نام پيشنيه تاريخي فرهنگي لاهيجان و بزرگان آن توسط حجة‏الاسلام محمد علي قرباني تدوين گرديده است.

تاريخ اوليه بناي حوزه علميه لاهيجان به درستي روشن نيست كه در چه زماني بوده و بانيان آنها چه كساني بوده‏اند. زيرا در طول قرون گذشته لاهيجان چندين بار بر اثر حوادث طبيعي همانند زلزله و آتش‏سوزي و طاعون و... به كلي از بين رفته است. امّا از وجود عالمان بسيار در لاهيجان مي‏توان حدس زد كه حوزه‏هاي علميه پر رونقي پيوسته در اين خطه دايره بوده و طلاب از اقصي نقاط منطقه همانند اشكورات و تنكابن براي تحصيل علوم اسلامي وارد اين شهر مي‏شده‏اند.

مدارس علوم ديني لاهيجان

لاهيجان در طي دو قرن گذشته داراي پنج حوزه و مدرسه ديني بوده است كه عبارتند از:

1 ـ مدرسه جامع، جنب مسجد جامع؛

2 ـ مدرسه علميه شعربافان يا كوهستانكي واقع در شعرباف محله؛

3 ـ مدرسه صادقيه جنب بقعه‏آقا ميرشمس‏الدين بن موسي الكاظم عليه‏السلام ؛

4 ـ مدرسه سليمانيه واقع در محله خمير كلايه؛

5 ـ مدرسه اكبريّه جنب مسجد اكبريه واقع در محله گابنه.

در حال حاضر جز دو مدرسه اولي از ساير مدارس اثري باقي نمانده است.

اما عالماني كه در اين دو مدرسه تحصيل مي‏كردند و بعدا از مراجع و بزرگان علمي و ديني گرديدند، بسيارند كه به معرفي چند شخصيت نامدار بسنده مي‏كنيم:

1 ـ مرحوم آية‏الله حاج ميرزا حبيب الله املشي مشهور به ميرزاي رشتي (م 1312 ق)، از شاگردان برجسته شيخ انصاري قدس‏سره و از مراجع تقليد كه پس از مرحوم شيخ انصاري كرسي تدريس حوزه علميه نجف به وي منتقل گرديد. گرچه ايشان از زعامت و مرجعيت اعراض كرد، ولي برخي او را بر معاصرانش ترجيح مي‏دادند. 5

2 ـ آية‏الله سيد عبدالكريم لاهيجي (م 1323 ق) كه جامع معقول و منقول بود. علامه حاج ملا علي كني وقتي كه از موقعيت علمي و عملي وي اطلاع يافت، دخترش را به عقد وي درآورد و او را به منصب تدريس در مدرسه مروي تهران گماشت. وي صاحب كرامات بسياري بوده است كه جريان آمدن حضرت صاحب‏الزمان عجل‏الله تعالي فرجه بر سر قبر او مشهور است6 و علامه تهراني مؤلف كتاب الذريعة يكي از شاگردان اوست.