لطفا منتظر باشید ...
5ـ بازگشت به خويشتن
از نظر حضرت امام(ره)، براي حفظ ارزش ها بايد خود را باور كنيم و معتقد باشيم كه ما هم بدون ديگران نيز مي توانيم: امام معتقد است كه ديگران به ما القاء مي كردند كه «ارزشهاي انساني به هر چه بيشتر فرنگي شدن است و بايد از سر تا پا فرنگي شويم»28 در حالي كه ما بايد خودمان را آماده كنيم كه «... آدم هستيم و اين طور نيست كه در همه چيز دستمان را پيش ديگران دراز كنيم، و حتي اخلاق و زبانمان را نيز از آنها ياد بگيريم.»29 پس ما بايد خود را باور كنيم كه، اگر متن و كتابي، چند كلمه انگليسي در آن نباشد، نبايد آن را بي ارزش بدانيم، زيرا همان مطالب را بدون چند كلمه خارجي هم مي توان فهميد «...عده اي زبان خودشان را كنار گذاشته و ارزش را به چند كلمه انگليسي در كتابي مي دانند با اينكه با زبان خودشان همان مطلب را مي شود فهماند...»306ـ دوري جستن از هواي نفس
از نظر حضرت امام آخرين راه براي حفظ ارزش ها همانا، دست شستن از هواي نفس و داشتن ورع و تقوا مي باشد. امام معتقد است كه اگر بخواهيم انسان باشيم و ارزش انساني داشته باشيم بايد دست از هواي نفس برداريم «شما هم اگر بخواهيد انسان باشيد، ارزش انساني داشته باشيد، براي شكم نباشد، براي شرف باشد، كارهايتان براي انسانيت باشد، براي خدا باشد. اگر بخواهيد كه كارهايتان براي خدا باشد، به نتيجه برسد، بايد دست از هواهاي نفساني برداريد»31اين شش موارد، از نظر حضرت امام، از مهمترين مواردي است كه باعث حفظ ارزشهاي اسلامي و انقلابي ما خواهد شد، زيرا، انسان با توجه به اين موارد است كه سعي مي كند، كارهايش بر مبناء ارزشهاي الهي باشد و اگر كاري بر مبناء ارزش وحي باشد، آن كار ارزشمند خواهد بود و باعث حاكميت ارزش هاي الهي در جامعه خواهد شد.خلاصه و فرجام سخن
در تعريف ارزش همانطوري كه گفتيم «شكلي از تجلي روابط اخلاقي در جامعه، آيا معيارهاي مشترك فرهنگي در يك جامعه كه به موجب آنها، قدر و اهميت اخلاقي يا زيباشناختي يا نظري و عقلي چيزهايي كه موضوع آرزو يا نياز و يا برداشتهاي افرادند، تعيين و سنجيده مي شود. به طور كلي، ارزشها بيانگر آنچه خوب، پسنديده و درست، يا بد، ناپسند و نادرست در هر فرهنگ است» گفته مي شود.32از مشخصات ارزشها مي توان به موارد ذيل اشاره كرد:1) وفاق اجتماعي بر سر ارزش ها وجود دارد.2) به همراه عواطفند.3) به قضاوت شخصي افراد بستگي ندارند.4) مي توان ارزشها را مفهوم سازي كرد.از طرف ديگر چون ارزش ها، عام و انتزاعي هستند، آنها را مي توان به صورتهاي گوناگون طبقه بندي نمود و به اقسامي همچون، ارزش هاي ديني، اخلاقي، حقوقي، فرهنگي و... تقسيم بندي كرد. و اين اولاً حاكي از اهميّت ارزش در جوامع انساني است، چرا كه اين ارزشهاي جامعه است كه شكل و نوع روابط ميان افراد در جامعه را مشخص مي كند. ثانيا مبناء همه اين ارزشها را مي توان به دو دسته تقسيم نمود : 1ـ ارزش هاي الهي2ـ ارزشهاي مادي. به عبارت ديگر ريشه تمام ارزش هاي موجود در جوامع بر اين دو اصل (ارزش الهي ـ ارزش مادي)، استوار است.بر همين اساس است كه حضرت امام(ره) ارزشها را به ارزش هاي الهي و شيطاني (مادي) طبقه بندي مي نمايد. و معتقد است كه مبناء ارزشها در زمان طاغوت براساس ارزشهاي مادي بودند ولي ارزشهاي انقلاب اسلامي، براساس ارزشهاي الهي مي باشد. و اگر ارزشها براساس امور مادي استوار باشد، عيب بزرگ اين ارزش ها اين است كه مبدا ارزش از خود ارزش بالاتر خواهد بود. و اگر زماني «اسب» مبدأ ارزش يك انسان شد آن حيوان ارزشش از انسان بيشتر خواهد بود و اين يعني تنزُل ارزش انساني از حيوان.از نظر حضرت امام(ره) آنچه ارزش است، ارزشهاي الهي است كه راه به سوي انبياء و ائمّه دارد. و همواره انبياء؛ ايمان، تقوا علم و مكارم اخلاق و همينطور هر آنچه كه منشأ آن، نشأت گرفته از وحي و خداوند باشد را از اصول ارزشي اسلام مي دانند.از طرفي، حضرت امام(ره) معتقد است كه حفظ ارزشها مشكل است و بدون تحمل سختيها، احياء و حفظ ارزش هاي اسلامي غير ممكن است. و بايد به راههاي ذيل براي حفظ ارزش ها تمسك جست؛ اين راهها كه عبارتند از:1ـ امر به معروف و نهي از منكر كه به صورت نظارت همگاني عمل مي كند.2ـ تمسك به روحانيت؛ كه مقصود حضرت امام(ره) از روحانيت، آن دسته از علماي پاك و متعهد و مبارز است.3ـ دوري جستن از تجمل گرايي و رفاه طلبي.4ـ ساده زيستي.5ـ بازگشت به خويشتن و همينطور دوري جستن از هواي نفس مي باشد.
1- صانعي، پرويز، جامعه شناسي ارزشها، تهران، گنج دانش، 1372، ص2. 2- نيك گوهر، عبدالحسين، مباني جامعه شناسي، بي جا، رايزن، 1369، ص280. 3- ترنر، جاناتان اچ، مفاهيم و كاربرهاي جامعه شناسي، ترجمه فولادي و بختياري، قم، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) ص80. 4- همان، ص418. 5- همان، ص80. 7- ترنر، جاناتان اچ، همان، ص418. 8- نيك گوهر، عبدالحسين، همان، ص282. 9- صحيفه نور، ج5، ص287. 10- سيري در انديشه هاي دفاعي امام خميني(ره) ج2، مجموع مقالات، تهران، انتشارات نيروهاي مسلح، 1377، ص225. 11- همان، ص224. 12- صحيفه نور، ج17، ص127. 13- همان. 14- همان. 15- همان، ص128. 16- همان، ج13، ص132. 17- همان، ص128. 18- همان. 19- همان. 20- همان، ص229. 21- فرهنگ علوم سياسي، تهران، مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران، بهار 1375، ص391. 22- صحيفه نور، ج9، ص195. 23- همان، ج13، ص244. 24- حج، مجموعه سخنان و پيامهاي امام خميني(ره)، ج2، ص172. 25- همان، ص171. 26- همان، ص162. 27- همان. 28- صحيفه نور، ج19،ص11. 29- همان، ج18، ص161. 30- همان. 31- همان، ج18، ص161. 32- همان، ج19، ص273.
