رهنمودهاى امام در جهت خودكفايى - رهنمودهای امام در جهت خودکفایی نسخه متنی

رهنمودهاى امام در جهت خودكفايى

خميني، سيد روح الله

سپيده آزادى آنگاه طلوع خورشيد ملتى را نويد مى دهد كه آن ملت به خودكفايى برسد و متكى به خويش باشد: نان از عمل خويش خورد و منت از ديگران نبرد. چه انسانهايى كه فقر و نادارى آنان را به دامن فساد سوق داده شخصيت و هويت نان را در پيشگاه ثروت و قدرت قربانى نموده است و چه بسيار دولتهاى فقيرى كه دست نياز به سوى قدرتهاى اقتصادى دراز كرده و راه تسلط همه جانبه آنان را بر خود گشوده اند.

از آنجا كه ثروت قدرت مى آفريند و فقر ضعف و سستى قدرت اقتصادى توانگران از ديرباز حربه اى بوده است براى نفوذ در ممالك زير سلطه و وسيله اى براى ترويج فرهنگى و مكتب دولت حاكم و قدرتمند بر ملل فقير و ضعيف و در مواردى براى به زانو درآوردن آنان و وضعيت كشورهاى مختلف جهان معاصر شاهدى است براين مدعا.

تحليل گران سياسى تنگناهاى اقتصادى به وجود آمده از جانب دولت مستكبر آمريكا رااز مهمترين علل سقوط دولت ساندنيسيت قلمداد كرده اند. روزنامه[ وال استريت] با درج مقاله اى در رابطه با انتخابات نيكاراگوئه نوشت :

[ درانتخابات رياست جمهورى ... دموكراسى پيروز نشد بلكه تروريستهاى مورد حمايت كاخ سيد به پيروزى دست يافتند... جورج بوش رئيس جمهورى آمريكا در ماه نوابر گذشته با خانم جامورو در كاخ سفيد ديدار كرد و قول داد كه در صورت پيروزى او درانتخابات رياست جمهورى تحريم اقتصادى عليه نيكاراگوئه را لغو خواهد كرد. مخالفان بااين شعار تبليغاتى براى پيروزى درانتخابات وارد ميدان شدند: [عليه ساندنيستيها راى دهيد] يا[ شاهد مرگ كودكانتان باشيد] تحريم اقتصادى نيكاراگوئه به منظور فشار به سانديستيها و ساقط كردن رژيم ماناگوا وضع شده بود] 1 .

بنابراين وابستگى اقتصادى از عوامل مهم واساسى نفوذ استعمارگران در ممالك جهان سوم است . هر ملتى كه بخواهد خود رااز سلطه اجانب نجات بخشد مى بايست بر توان خويش تكيه كند و دست حاجت به سوى ديگران دراز نكند. تجربه ثابت كرده است كه : ملتهااگر بخواهند مستقل باشند خواهند توانست . بهبود وضع نابسامان اقتصادى آبادانى شهرهاى ويران ترميم خسارتهاى عظيم جنگى و تلاش در راه زندگى عزتمند راهى است كه بسيارى از كشورها و ملتهاى بااراده طى كرده اند.

اسلام و خودكفايى

در مكتب اسلام به مسئله حفظ هويت واستقلال اقتصادى ارزش بسيار داده شده است .

مسلمانان از هرگونه ركون و وابستگى به ظالمين كه قطبهاى اقتصادى امروز مصداق بارز آنند به شدت نهى شده اند : [ ولا تركنوا الى الذين ظلموا فتمسكم النار] 2 .

بدون ترديد وابستگى اقتصادى مى تواند راهى باشد براى ركون و تكيه مالى به دشمنان اسلام كه فرجامى جز شكست و آتش در بر نخواهد داشت .

در روايات اسلامى به كار و فعاليت در جهت بى نيازى از ديگران ارزش بسيار داده شده تحمل و زحمت و رنج براى رسيدن به غنا و بى نيازى عبادت به شمار آمده است .

امام باقر[ ع] در هواى بسيار گرم نامناسب در مزرعه خويش به كار مشغول بود. و در پاسخ معترض كه كار كردن در سن پيرى را بر آن حضرت خرده مى گيرد و قصد موعظه آن حضرت را دارد مى فرمايد:

[من به قصد بى نيازى از تو و مردم كار مى كنم واين عبادت است و اگر دراين حالت بميرم در حال طاعت خداونداز دنيا رفته ام] 3 .

و ياامام صادق[ ع] در حال كشاورزى و كار در جواب كسى كه مى گويد:

اين بيل را به من بدهيد تا من كار راانجام دهم . مى فرمايد:

[نه من اساسا دوست دارم كه مرد براى تحصيل روزى رنج بكشد و آفتاب بخورد] 4 .

علاوه بر رواياتى كه كار را عبادت دانسته اند رواياتى داريم كه از تنبلى و سستى به شدت نكوهش كرده اند.

امام امت از ديرباز به مساله خودكفايى توجه داشته است واز وابستگى اقتصادى كشورهاى اسلامى وايران زمين به دشمنان اسلام رنج مى برده و همواره خواستار قطع وابستگى و سلطه اقتصادى اجانب و رسيدن به خودكفايى ملت اسلام بوده است :

[...من اعتقادم اين است كه انسان اگر با هر زحمت و مرارتى زندگى كند و زندگيش مال خودش باشد مستقل باشد... و نان جو خودش را بخورد...ارزشش صدها مقابل اين است كه انسان در آپارتمانهاى عظيم بنشيند و دستش پيش ديگران دراز باشد] 6 .

[آيا براى مسلمانان جهان ننگ نيست كه بااين همه سرمايه هاى انسانى و مادى و معنوى با داشتن مكتب مترقى و پشتوانه الهى تن به سلطه قدرتمندانه مستكبر و دزدان دريايى و زمينى قرن مى دهند] 7 .

مسلمين نبايد تحت سلطه كفار باشند خداى تبارك و تعالى براى هيچ يك

از كفار سلطه بر مسلمين قرار نداده است و نبايد مسلمين اين سلطه كفار را قبول كنند. 8

پس از ذكراين مقدمه اينك به اجمال رهنمودهاى امام خمينى را در راستاى رسيدن به خودكفايى مورد مطالعه قرار مى دهيم .

محورهايى كه ما دراين نوشته بحث مى كنيم عبارتنداز:

1 شرائط خودكفايى .

2 موانع .

3 موجبات .