انسان موجودى است كه خداوند استعدادها و مايه هايى كه براى يك زندگانى شرافتمندانه به كار مى آيد دراو به وديعت نهاده است . در برخوردارى ازاين تواناييها بين انسان شرقى و غربى سياه و سفيد فرقى نيست بلكه آنچه هست در كشف و بهره بردارى است كه هر ملتى وقتى به تواناييها دست خواهد يازيد و بر طبيعت سيطره خواهد يافت كه به نيكى تواناييهاى خويش را كشف كند وايمان بياورد كه تواناست . حضرت امام قدس در راستاى رسيدن به بى نيازى اقتصادى گام نخست و سنگ زرين را خود باورى و كشف استعدادهاى خدادادى دانسته و خواستار بهره بردارى درست از آنها شده است :شما اگر چنانچه باورتان باشد كه نمى توانيد صنعت بكنيد و نمى توانيد صنايع بزرگ و كوچك را و چيزهايى كه احتياج به غرب بوده است خودتان آنها را درست كنيد تااين باور هست نمى توانيد كه انجام بدهيد.اول بايد باورتان بيايد كه ما هم انسانيم ما هم قدرت تفكر داريم ما هم قدرت صنعت داريم .اين قدرت در همه افراد بشر به قوه هست .اگراين باورى براى شما پيدا شد... و يك ملت وقتى كه يك مطلب را باور كرد كه مى تواندانجام بدهد انجام خواهد داد. اساس باور اين دو مطلب است : باور ضعف و سستى و ناتوانى و باور قدرت و قوه و توانايى اگر ملت اين باور را داشته باشيد كه مى توانيم در مقابل قدرتهاى بزرگ بايستيم اين باور اسباب اين مى شود كه توانايى پيدا كند و در مقابل قدرتهاى بزرگ ايستادگى كند.اين پيروزى كه شما به دست آوريد براى اين كه باورتان آمده بود كه مى توانيد 30.
حصراقتصادى
ازامورى كه مى تواند ملتى را به خود آورد واو را به نيازمنديهاى خود متوجه سازد محاصره اقتصادى است . حصراقتصادى انسان را به بهره گيرى از توان واستعدادهاى خود تشويق مى كند و چه بسيار ملتهاى كه در سايه اتكاى به خود در هنگامه جنگ و محاصره اقتصادى به اقتصاد شكوفايى دست يافته اند. كشور عزيز ما نيز ازاين موهبت الهى بى بهره نماند و توانست در سالهاى جنگ و محاصره اقتصادى به موفقيت هاى چشمگيرى دست يابد بدين جهت امام امت حصراقتصادى را عامل پيشرفت و پيدا كردن شخصيت گم كرده واز دست داده مى دانستند:[شما ديديد كه دراين جنگ تحميلى كه پيش آمد و محاصره اقتصادى ما شديم خودارتشيها اين قطعات را درست كردند.اگر قبل ازاين بود يكى از آن قطعات را نمى توانستند درست كنند.از بابااين كه شخصيت خود را گم كرده بودند مى گفتند: بايد متخصص بيايد. من اعتقادم است كه :اگر ما در محاصره اقتصادى يك ده سال پانزده سال واقع شويم شخصيت خودمان را پيدا مى كنيم] 31 .
قناعت و دورى از رفاه
كنترل مصرف و يا قناعت مى تواند در بهبود زندگى فرد و جامعه نقشى حساس داشته باشد. در روايات اسلامى از قناعت به عنوان وسيله عزت و بى نيازى و گنج فنا ناشدنى 32 ياد شده است و در نقطه مقابل اسراف و تبذير و مصرف گرايى وسيله شكست و ذلت معرفى شده است . واين مطلبى است كه عقلانى كه محتاج به استدلال و برهان نمى باشد. با نگاهى به تاريخ ملتها مى بينيم كه : ملتى توانسته است به خودكفايى اقتصادى و پيروزى در برنامه هاى خويش نائل آيد كه بر خود سخن گرفته واحتياجات زايد بر زندگى و رفاه بيشتر رااز خود دور كند و لذت زودگذر را فداى عزت و سوكت ملى خويش بنمايد. به عنوان نمونه از ژاپن نام مى بريم كه امام امت بارهااز نحوه زندگى سازنده آنان ياد كرده اند 33. [ اصطلاح[ موتاى ناى] يك روح قناعت و صرف جويى به ژاپنيها داده است و آنان را بر آنن داشته است كه حداكثراستفاده راازامكانات موجود خود بنمايد. ...از موارد خاص صرفه جويى ژاپنيها در مصرف كاغذاست . در ژاپن هيچ وقت كتابها و روزنامه هاى خوانده شده به همراه زباله دور ريخته نمى شود...اين در حالى است كه ژاپن دومين كشور دنيا از نظر توليد كاغذاست و بيشتر كاغذهاى توليديش از طريق توليد مجدد به دست مى آيد... در ژاپن زباله هاى فلزى پس از جمع آورى استفاده مجدد به عمل مى آيد... نكته ديگر كه در زندگى آنان حايزاهميت است صرفه جويى در مصرف انرژى است . آنان سعى مى كنند به جاى گرم كردن محوطه خانه فقط اعضاى بدن افراد داخل خانه را گرم بنمايند تاانرژى حرارتى كمترى مصرف شودازاين روى از سيستم هاى بزرگ و پرخرج تهويه مركزى در خانه هاى مسكونى كمتر ديده مى شود و در همين زمينه مى توان از كيسه هاى شنى كوچك انفرادى كه در جهت گرم نگهداشتن اعضاى بدن در زمستان مورداستفاده قرار مى گيرد نام برد... ژاپنيها راى صرفه جويى در مصرف انرژى هيچ وقت پس از خوابيدن بخارى و يا وسيله گرم كننده داخل خانه خود را ورشن نگه نمى دارند بلكه در شبهاى سرد براى گرم شدن از لحاف و روانداز بيشتراستفاده مى كنند 34 . در سايه اينگونه اقدامات در سايه اينگونه اقدامات و سخت گيريهاى اقتصادى بود كه ژاپن توانست به مرز خودكفايى برسد و ديگران را محتاج كمكهاى صنعتى واقتصادى خويش بگرداند.براساس گفته صاحب نظران عاملى كه ژاپنيها را به تلاش واداشته است روح ملى آنان است . كشور ما كه اهداف بلندترى را دنبال مى كند مى بايست رفاه بيشتر و مصرف افزون را فداى كرامت انسانى و عزمت اسلامى خويش كند نه اين كه در عين احتياج و وابستگى شاهد شاخص بالاى اسراف و تبذير و مصرف گرايى و تجمل باشيم و مواد غذايى مااز رقم هاى بالاى حجم زباله تشكيل بدهد. امام امت نسبت به اين مساله حساسيت بسيار داشتند و مكرراارزش قناعت و ضررهاى اسراف و رفاه زدگى را گوشزد كرده اند:[مردم در سر دو راهى عزت و ذلت قرار داشته و بايد تصميم بگيرند يا رفاه مصرف گرايى و يا تحمل و سختى واستقلال] 35 . حضرت بااشاره به نزديكى سال نو ونوروز مى فرمايد:
لطفا منتظر باشید ...
