مروری بر سیر تحقیقات مدیریت اسلامی در ایران نسخه متنی

3 ـ به نظر مي‏رسد بايد كوشيد تا آميزه‏اي از روشها را برگزينيم يا تحقيق خود را مرحله‏اي كنيم. در اين صورت امكان رسيدن به نتيجه كامل در اين زمينه بيشتر است؛ در غير اين صورت به كارگيري هر يك از سه روش به تنهايي نتايج ناقصي را به بار خواهد آورد. اين روش را مي‏توان روش تلفيقي مرحله‏بندي شده ناميد. مراحل مختلف اين روش در نمودار شماره 6 آمده است.

شناسايي و ارزشيابي آثار موجود

تهيه فهرست قابل استناد از مفاهيم

كندوكاو در منابع قرآن و روايات

بررسي و ارزشيابي يافته‏هاي عقل بشري

بررسي و ارزشيابي تجربه‏هاي ميداني مديران مسلمان

بررسي شيوه رهبري و مديريت اولياي الهي

بهره‏برداري و استنتاج از تمام دستاوردها و ارائه مدل

آموزش و تربيت مديران و رهبران اسلامي

روش تلفيقي مرحله بندي شده تحقيق در مديريت اسلامي

اجراي مدل توسط متربيان اين سيستم الهي

اخذ بازخور و اصلاح فرايند مديريت اسلامي

نمودار شماره 6 ـ روش تلفيقي مرحله‏بندي شده در مديريت اسلامي

بر اساس همين روش، برخي از محققان در گروه مديريت دانشگاه امام حسين عليه السلام، مرحله اول آن را، كه "شناسايي و ارزشيابي آثار مديريت در اسلام" است، آغاز كرده‏اند. در اين مرحله پس از شناسايي و تهيه اثر، اقدامات ذيل نسبت به آن انجام مي‏گيرد:

1 ـ تهيه معرفي عمومي اثر شامل نويسنده، زندگي علمي و آثار وي

2 ـ بررسي محتواي متن شامل تعيين محورهاي اساسي و ارائه خلاصه فشرده‏اي با سر فصلهاي مشخص

3 ـ تعيين ويژگيهاي اثر شامل روش تحقيق، حوزه مديريت، مستندات، مخاطبان، قالب و گرايش اثر

4 ـ ارزشيابي و تعيين نقاط قوت، نقاط قابل تقويت و نقاط قابل توسعه

پس از تهيه جزوه‏اي با محتواي فوق، كار انجام شده براي بررسي و تكميل به محقق دوم ارجاع مي‏شود و آنگاه در شوراي تحقيق، بررسي نهايي، و پس از ويرايش و تايپ براي نويسنده اصلي فرستاده مي‏شود تا بتوان بر اساس آن مصاحبه علمي با ايشان انجام داد. پس از آن حاصل تحقيق و مصاحبه در قالب مقاله‏اي يا مجموعه مقالاتي آماده انتشار مي‏شود. علاوه بر آن مي‏توان پس از ارائه ارزيابي آثار از موضوعات واحد براي تهيه ده‏ها مقاله علمي درباره مديريت اسلامي استفاده كرد كه براي انجام بخش دوم همين مرحله، كه "تحليل خود محتوا و بررسي موضوعي آثار" است، بسيار مفيد خواهد بود. اگر چه اين اقدام بسيار حساس و وقت‏گير بود و حتي كساني كه در سطح كارشناسي ارشد مديريت هم بودند، كمتر براحتي مي‏توانستند آن را انجام دهند، بحمد اللّه‏ اين مرحله ـ البته در حد آثار منتشر شده تا سال 1372 رو به پايان است و ان شاء اللّه‏ ـ بركات بسياري را براي محققان مديريت در اسلام به ارمغان مي‏آورد كه مجال تفصيل آن در اين مقاله نيست.

مراحل ديگر اين روش در تحليل تفصيلي سير تحقيقات مديريت اسلامي در ايران (عابدي جعفري، ازگلي، 1375 ـ الف) آمده است كه در اينجا تنها به ذكر سر فصلهاي آن در نمودار شماره 6 بسنده شد. البته برخي از اين مراحل چون مرحله كند و كاو در منابع قرآن و روايات از سوي گروه مديريت مركز آموزشي پژوهشي امام خميني (ره) و نيز مرحله بررسي و ارزشيابي يافته‏هاي عقل بشري از سوي دانشكده مديريت و علوم اداري دانشگاه تهران در قالب طرح مطالعات تطبيقي مديريت در حال انجام است كه برايشان آرزوي توفيق و كمال داريم ( ن.ك به مجموعه مقالات همايش مديريت و رهبري در سازمان، 1375).

در پايان اين بخش لازم است به دو عامل مهم ديگر موفقيت تحقيق، يعني شخص محقق و دولت جمهوري اسلامي هم اشاره‏اي كرد. محقق مديريت در اسلام داراي دو نوع ويژگي عام و خاص است.