پژوهشی درباره اصول اربعمأة نسخه متنی

ب ـ «له اصل» دلالت بر مدح صاحب آن دارد.

بسيارى از علما و رجاليان عبارت «له اصل» را از الفاظ مدح راوى بر شمرده اند. شيخ سليمان بحرانى مى گويد:

ان كون الرجل صاحب الاصل يستفاد منه مدح.93

علامه وحيد بهبهانى مى نويسد:

والظاهر ان كون الرجل صاحب اصل يفيد حسناً لا الحسن الاصطلاحى.94

و از مجلسى ثانى و جدش مجلسى اوّل نقل مى كند:

عند خالى وجدّى على ما هو ببالى كون الرجل ذا اصل من اسباب الحسن و عندى فيه تأمل.95

به اين ترتيب وحيد بهبهانى كاملاً به اين مسئله معتقد نيست.

شيخ آقابزرگ در ادامه بحث خويش در تأكيد بر اهميت اصول مى نويسد:

امتيازى كه براى اصول نسبت به كتب حديثى پديد آمد به مزيت خاصى از حيث عمل صاحبان آن ارتباط پيدا مى كند، و آن دقت در ثبت و ضبط دقيق و فى المجلس روايات است. از اين رو اصحاب اصول غالباً مورد ستايش امامان واقع شدند، بنابراين بايد اين قول علماى رجال را كه در ترجمه يكى از اصحاب اصول مى گويند: «ان له اصلاً» از الفاظ مدح به شمار آوريم؛ زيرا اين تعبير بر مزاياى خاصى در مورد صاحب اصل از حيث ضبط حديث، حفظ و نگهدارى نسخه از عوامل خطا و نسيان و پرهيز از اختلاط و اشتباه و از همه مهمتر آمادگى او در اخذ حديث با عين الفاظ از سرچشمه هاى اصلى آن دلالت مى كند.96

البته اين مسئله خالى از نقد نيست، زيرا بسيارى از صاحبان اصول داراى مذهبهاى

93 . فوائد الوحيد البهبهانى، ص35

94 . منتهى المقال، ص11

95 . فوائد الوحيد البهبهانى، ص35

96 . الذريعة، ج2، ص127