5 ـ سرنوشت اصول - پژوهشی درباره اصول اربعمأة نسخه متنی

فاسد بوده اند و به همين دليل وحيد بهبهانى عبارت «له اصل» را از الفاظ مدح نمى داند.

آية الله خويى در اين باره مى نويسد:

در باب اصول و كتب روايى همگى موثق و عادل نبوده اند كه در مورد آنان احتمال جعل و دروغ نرود. اگر تصور كنيم صاحب اصل از جعل و دروغ مبرّا بوده باز احتمال سهو و نسيان منتفى نمى شود.97

ايشان سپس مثالهايى مى زند كه وقوع پاره اى از خطا و اشتباه را در مورد محتواى اصول اوّليه نشان مى دهد.98

مامقانى در مقباس الهدايه مى نويسد:

اينكه در توصيف فردى بگويند: «له اصل» اعم از مدح است. اين لفظ اصطلاح در الفاظ مدح نشده است و دلالتى هم بر مسئله ندارد.

او پس از نقل نظر وحيد بهبهانى و شك او در سخن مجلسى اوّل و دوم در اين كه «له اصل» از الفاظ حسن است مى نويسد:

حسن بن صالح بن حى بنا به آنچه در «تهذيب» تصريح شده با آنكه داراى اصل است ولى در روايتى كه مختص به اوست، متروك شمرده شده و «على بن ابى حمزه بطائنى» نيز فردى مطعون بوده است.99

5 ـ سرنوشت اصول

علامه تهرانى معتقد است تمامى اين اصول موجود است، برخى با همان هيئت اوّليه و تركيبى كه مؤلف آن بدان داده بوده است و بدون كمى و زيادى، و برخى هم در ضمن كتابهاى جامع قديمى ثبت و ضبط شده است و در بين ابواب اين جوامع مرتب شده است و بدين صورت دستيابى به احاديث متنوع آسان تر شده است، زيرا اصول داراى ترتيب خاص

97 . معجم الرجال الحديث، ج1، ص23

98 . همان، ص23 و 24

99 . تلخيص مقباس الهداية، ص162