روش فیش برداری نسخه متنی

خزندگان
پستانداران و نشخوار كنندگان تقسيم و دسته بندى
كنيم از اين شرط تخلف ورزيده ايم
زيرا نشخوار كنندگان خود در ذيل پستانداران مندرج هستند و با آن
متباين نيستند. يا تقسيم و دسته بندى مردم يك كشور به با سوادان
بى سوادان
بيماران و تندرستان
برخلاف اين اصل است چون باسوادان و بى سوادان يا بيمار هستند يا تندرست و بعكس
بيماران و تندرستان
نيز يا باسوادند ويا بى سواد . پس نسبت به يكديگر متباين و غير متداخل نيستند.

قابل ذكر است كه از اين اصل
فروعى نتيجه مى شود:

1.يك مقسوم را نبايد به خودش وغير خودش تقسيم كرد.

مانند اين كه گفته شود (برنامه ريزى) عبارت است از: ترسيم طرح و نقشه اوليه
برنامه ريزى
مديريت و
اجرا.

2. نبايد قسم يك مقسوم
قسيم(1) براى آن نيزباشد.

مثلاً ايرانى كه خود يك قسم از اقسام آسيايى است نبايد در تقسيم انسان
در كنار و در عرض آسيايى قرار
گيرد
چنان كه درمثالى كه قبلاً گفته شد كاملاً روشن است.

3. نبايد قسيم يك چيز
قسمى از اقسا م آن باشد.

مثلاً همان گونه كه روشن است صحيح نيست در تقسيم انسان
فرد افريقايى كه در كنار و عرض آسيايى است يك
قسم از اقسام آسيايى شمرده شود.

د. دسته بندى جامع افراد و مانع اغيار باشد.

چيزى كه تقسيم و دسته بندى مى شود (مَقْسَم يا همان مقسوم) بايد تمام افراد و اقسام مربوط به خود را
شامل شود و كليه اغيار و اقسام غير مربوط به خود را خارج كند
به طور مثال تقسيم انسان بر اساس (رنگ
پوست) به سياه پوست
سفيد پوست
سرخ پوست و فقير
كامل و صحيح نيست
زيرا يكى از افراد و اقسام خود يعنى
(زرد پوست) را شامل نشده است
واز طرفى چون محور و اساس دسته بندى در اينجا رنگ پوست است نه وضعيت
اقتصادى انسان ها
بنابر اين فقير از اغيار و اقسام غير مربوط در اين دسته بندى شمرده مى شود كه بايد
خارج از اين تقسيم قرار گيرد.