« اَللّهُ الَّذي خَلَقَ سَبْعَ سَمواتٍ وَ مِنَ الاَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الاَمْرُ بَيْنَهُنَّ... !» (12 / طلاق)
« خدائى كه هفت آسمان و از زمين هم مثل آن را بيافريد و امر او در بين آنها پيـوسته نـازل مىشـود...! »
از عبــارت « وَ مِنَ الاَْرْضِ مِثْلَهُنَّ،» بــرمـىآيـد كــه مــراد به مثــل مثليّــت عــددى است، يعنى همان طور كه آسمان هفت عدد است، زمين هم مثل آن هفت عدد است، حال بايد ديد منظور از هفت زمين چيست؟
در اين باب چند احتمال هست:
اول - اين كه بگوييم منظور از هفت زمين هفت عدد از كرات آسمانى است، كه ساختمانش از نوع ساختمان زمينى است كه ما در آن زندگى مىكنيم.
دوم - اين كه بگوييم منظور از آن تنها زمين خود ماست كه داراى هفت طبقه است، كه (چون طبقات پياز) روى هم قرار دارند و به تمام كره احاطه دارند و سادهترين طبقاتش همين طبقه اولى است كه ما روى آن قرار داريم.
سوم - اين كه بگوييم منظور از زمينهاى هفتگانه اقليمها و قسمتهاى هفتگانه روى زمين است، كه (علماى جغرافى قديم) بسيط زمين را به هفت قسمت (و يا قاره) تقسيم كردهاند اين چند وجه وجوهى اســت كــه هـر يك طرفدارانى دارد.
ظاهر جمله « يَتَنَزَّلُ الاَْمْرُ بَيْنَهُنَّ،» نشان مىدهد كه در آيه آسمانها و زمين هر دو مورد نظر است و چون منظور از امر همان امر الهى است كه در سوره «يس» آن را همان كلمه ايجاد آسمانى اعلام كرده است لذا در اين جا منظور از تنزل امر بين آسمانها و زمين، شروع كردن به نزول از مصدر امر به طرف آسمانهاست، كه از يكى به سوى ديگرى نازل مىشود، تا به عالم ارضى برسد، تا آنچه خداى عزوجل اراده كرده تكون يابد، چه اعيان موجودات و چه آثار و چه ارزاق و چه مرگ و زندگى و چه عزت و ذلت و چــه غيـر ايــنها، چنـان كـه در جــاى ديگـر قـرآن فـرمـوده اسـت:
« در هر آسمانى امر آن آسمان را وحى كرد.» (12 / فصلت)
« از آسمان تا زمين تدبير امر مىكند، آن گاه به سوى آن عروج مىنمايد در روزى كـه مقـدارش هـزار سال از سالهايى است كه شما مىشماريد.» (5 / سجده) (1)
1- الميـــزان ج 38، ص 300.