معارف قرآن در المیزان

علامه سید محمدحسین طباطبایی؛ تألیف: سید مهدی (حبیبی) امین

نسخه متنی -صفحه : 118/ 39
نمايش فراداده

قضاى رانده شده اولين در مصونيت متقين

« اِنَّ الْـمُتَّقينَ فـى جَـنّاتٍ وَ عُيُونٍ اُدْخُلُوها بِسَلامٍ امِنينَ !» (45 و 46 / حجر)
خداى سبحان بعد از آن كه قضاى رانده شده خود را درباره ابليس و گمراهان پيرو او بيان نمود، اينك در اين آيه قضاى رانده شده‏اش را درباره متقين بيان مى‏فرمايد و از آن جا كه در كلام رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله «تقوى» به ورع و پرهيز از محرمات خدا تفسير شده و در كلام خداى‏تعالى هم «متقين» را مكرر به بهشت بشارت داده، نتيجه مـى‏گـيريم كـه مـتقين اعـم از مخلَصونند.
خداى‏تعالى وضع غاويان را در آيات قبل روشن نمود و فرمود كه قضاى او آتش را برايشان حتمى نموده، اينك در اين آيه وضع ساير افراد عام را كه اعم از مخلَصينند بيان مى‏فرمايد، باقى مى‏ماند وضع افراد مستضعف كه منوط به خواست خداست و گناهكاران و اهل كبايرى كه بدون توبه مى‏ميرند كه ايشان هم محتاج شفاعت هستند، در نتيجه از افراد عموم نامبرده باقى نمى‏ماند مگر آنان كه بهشت برايشان حتمى است، اعــم از مخلصيـن و غير ايشــان كه آيه مــورد بحث متعــرض وضــع ايشــان اسـت.
پس حق مطلب آن است كه گفتيم: آيه شريفه شامل كسانى است كه ملكه تقوى و ورع و پرهيز از محرمات الهى در دل‏هايشان جايگزين شده باشد. تنها چنين كسانى‏اند كـه سـعادت و بـهشت برايشان حتمى است.(1)
1- الميـــزان ج 23، ص 250.

قضاى الهى در هبوط آدم و استقرار او در زمين

« قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْها جَميعا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ فَاِمّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنّى هُدىً...!» (38 / بقـره)
اين آيه اولين فرمانى است كه در تشريع دين، براى آدم و ذريه او صادر شده، دين را در دو جـمله خـلاصه كرده، كه تا روز قـيامت چـيزى بر آن دو جـمله اضافه نمى‏شود.
خواننده عزيز اگر در اين داستان، يعنى داستان بهشت و مخصوصا در آن شرحى كه در سوره طه آمده، دقت كند، خواهد ديد كه جريان داستان طورى بوده، كه ايجاب مى‏كرده، خداوند اين قضا را درباره آدم و ذريه‏اش براند، و اين دو جمله را در اولين فرمانش قرار بدهد، خوردن آدم از آن درخت ايجاب كرد، تا قضاى هبوط او و استقرارش در زمين، و زندگى‏اش را در آن براند، همان زندگى شقاوتبارى كه آن روز وقتــى او را از آن درخـت نهـى مى‏كرد، از آن زندگــى تحذيــرش كرد و زنهــارش داد.
و توبه‏اى كه آدم كرد باعث شد قضايى ديگر، و حكمى ديگر (حكم دوم) درباره او براند، و او و ذريه‏اش را بدين وسيله احترام كند، و با هدايت آنان به سوى عبوديت خود، آب از جوى رفته او را به جوى بازگرداند.
پس قضايى كه اول رانده شد، تنها زندگى در زمين بود، ولى با توبه‏اى كه كرد،